باب ۸: فضیلت و ثواب اذان و فرار شیطان به هنگام شنیدن آن
۲۱۶- حدیث: «أَبِی هُرَیْرَةَ، أَنَّ رَسُولَ اللهِ ج، قَالَ: إِذَا نُودِیَ لِلصَّلاَةِ أَدْبَرَ الشَّیْطَان وَلَهُ ضُرَاطٌ حَتَّى لاَ یَسْمَعَ التَّأْذِینَ، فَإِذَا قُضِیَ النِّدَاءُ أَقْبَلَ، حَتَّى إِذَا ثُوِّبَ بِالصَّلاَةِ أَدْبَرَ، حَتَّى إِذَا قُضِیَ التَّثْوِیبُ أَقْبَلَ، حَتَّى یَخْطُرَ بَیْنَ الْمَرْءِ وَنَفْسِهِ، یَقُولُ اذْكُرْ كَذَا، اذْكُرْ كَذَا، لِمَا لَمْ یَكُنْ یَذْكُرُ؛ حَتَّى یَظَلَّ الرَّجُلُ لاَ یَدْرِی كَمْ صَلَّى» [۲۴۶].
یعنی: «ابوهریره گوید: پیغمبر جفرمود: هنگامى که اذان (با صداى بلند) گفته مى‌شود شیطان پشت مى‌کند و فرار مى‌نماید و سر و صدایى با دهن بعنوان توهین به اذان از خود در مى‌آورد تا آن را نشنود، وقتى که اذان تمام شد بر مى‌گردد و همین که اقامه نماز گفته شد مجدداً دور مى‌شود و پس از تمام شدن آن بر مى‌گردد (و مشغول شیطنت مى‌شود) تا اینکه در بین انسان و نفس او وسوسه ایجاد مى‌کند و به او مى‌گوید و فلان امر را به یاد بیاور و چرا فلان کار را فراموش کردى، به اندازه‌اى نمازگزار را وسوسه مى‌کند که نمى‌داند چند رکعت نماز خوانده است».
«ضراط: سر و صدا و هیاهو براه انداختن با دهان به خاطر توهین به کسى است [۲۴۷]. التّثویب: از ثاب به معنى رجعت و برگشت است و در اینجا مقصود اقامت است» [۲۴۸].
[۲۴۶]- أخرجه البخاری فی: ۱۰ كتاب الأذان: ۴ باب فضل التأذین. [۲۴۷]- نهایه ابن اثیر، ج ۲، ص ۸۴. [۲۴۸]- شرح نووى بر مسلم ، ج ۴، ص ۹۳.