حجة الله البالغه - جلد دوم

اسرار ربا:

تفصیل آن از این قرار است که در تعیش و زندگی، ضروری است که از یک گونه روزی استفاده نمود، و به یک نقد تمسک جست، و نیاز به همه انواع روزی‌ها و احتیاج به نقود یکی است، و مبادله یکی به قسم دیگری از اصول ارتفاقات می‌باشد که برای همه مردم لازم و ضروری است، و نیازی به تبدیل چیزی به چیزی دیگر که کافی است، وجود ندارد؛ اما با وجود این، اختلاف طبایع و مزاج‌ها مراتب زندگی را متفاوت بار می‌آورد، چنان‌که خداوند می‌فرماید: ﴿نَحۡنُ قَسَمۡنَا بَيۡنَهُم مَّعِيشَتَهُمۡ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۚ وَرَفَعۡنَا بَعۡضَهُمۡ فَوۡقَ بَعۡضٖ دَرَجَٰتٖ لِّيَتَّخِذَ بَعۡضُهُم بَعۡضٗا سُخۡرِيّٗا﴾[الزخرف: ۳۲].

«ما وسایل زندگی را در میان آنان در زندگی این جهان توزیع کردیم، و مراتب بعضی را بر بعضی دیگر برگزیدیم، تا بعضی، بعضی را به باد مسخره بگیرند»، لذا بعضی، کسانی هستند که برنج و گندم می‌خورند و بعضی دیگر جو و ذرت می‌خورند، و بعضی زیورآلات نقره می‌پوشند.

اما تمییز مردم از همدیگر به اعتبار برنج و گندم و اعتبار برتری بعضی بر بعضی و هم‌چنین اعتبار صنعت‌های دقیق در طلا و طبقات عیار آن‌ها، از عادات مسرفان و عجمی‌هاست، توجه به‌سوی این چیزها تعمق در دنیاست، پس مصلحت، حکم می‌کند که این باب، مسدود گردد، فقها فهمیدند که ربای حرام در غیر از چیزهای ششگانه که در نص آمده‌اند جاری می‌شود و حکم از آن‌ها تجاوز نموده به ملحقات آن‌ها نیز می‌رسد، سپس در علت آن باهم اختلاف نظر داشتند.