از قواعد احکام:
از قواعدی که احکام زیادی بر آن مبتنی است: یکی «الغنم بالغرم» یعنی «پرداخت تاوان در برابر استفاده است»، اصلش آن است که رسول خدا جبه آن قضاوت فرمود که «الْخَرَاجُ بِالضَّمَانِ» زیرا ضبط‌کردن منافع مشکل است.
و این که به تقسیم زمان جاهلیت و خون بهاها و آنچه در این باره بوده است تعرض نگردد، و این که امر بعد از آن اول گرفته شود.
و این که جلو تصرف گرفته نمی‌شود، مگر به دلیل دیگر و همین است ا صل استصحاب.
و اینکه اگر باب تفتیش از بین برود حکم همان است که صاحب مال می‌خواهد، یا معامله را فسخ نمایند، و اصل در این باره قول رسول خدا جاست: «الْبَيِّعَانِ إِذَا اخْتَلَفَا بَيْنَهُمَا والسلعة قائمة..». «فروشنده و خریدار وقتیکه که اختلاف کردند و مال مبیع موجود است..» الحدیث.
و این که اصل در هر عقد این است که به هریکی و علیه هریکی آنچه را لازم گرفته است کاملاً داده شود، مگر این که چنین عقدی باشد که شرع از آن نهی فرموده باشد، و همین است منظور از قول رسول خدا جکه فرمود: «الْمُسْلِمُونَ عَلَى شُرُوطِهِمْ إِلاَّ شَرْطًا أَحَلَّ حَرَامًا أَوْ حَرَّمَ حَلالا». «که مسلمانان بر شرایط خود باید عمل کنند، مگر چنین شرطی که حرامی را حلال یا حلالی را حرام گرداند»، پس این‌ها برخی از آن چیزهایی هستند که رسول خدا جدر مقام دوم مشروع فرموده اند.