حجة الله البالغه - جلد دوم

قسمت غنایم:

یک پنجم از مال غنیمت بیرون آورده بر مصارفی صرف می‌شود که خداوند در قرآن ذکر فرموده است، چنانکه می‌فرماید: ﴿وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَا غَنِمۡتُم مِّن شَيۡءٖ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُۥ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِ﴾[الأنفال: ۴۱]. «بدانید آنچه شما غنیمت می‌گیرید یک پنجم آن از آن خدا، رسول، خویشاوندان، یتیمان، مسکینان و مسافران است».

پس سهم رسول خدا جبعد از او در مهم‌ترین مصالح مسلمین گذاشته می‌شود.

و سهم ذوی القربی به بنی هاشم و بنی المطلب چه فقیر و چه غنی و چه مرد و چه زن داده می‌شود.

و در نظرم امام اختیار دارد که مقادیر را تعیین نماید، حضرت عمر س در حقوق آل رسول جاز بیت المال اضافه می‌کرد و به مدیونان و کسانی که می‌خواستند ازدواج نمایند و مستمندان کمک می‌کرد.

سهم یتامی مال آن کودک فقیر می‌باشد که پدر ندارد.

و سهم فقرا و مساکین متعلق به خود آن‌هاست که توزیع آن مفوض به رأی امام است که در اندازه‌گیری و مقدم‌کردن الأهم فالأهم، اجتهاد نماید، و چنان عمل نماید که اجتهادش به آن می‌رسد.

و چهار پنچم دیگر در میان مجاهدان توزیع می‌گردند، نخست امام در وضع لشکر از اجتهادش کار بگیرد، پس هر کسی که اضافه‌ دادن به او به نفع مسلمانان تمام می‌شود، به او اضافه بدهد، و آن به یکی از این سه صورت می‌باشد:

یکی آن که امام در دارالحرب داخل شده دسته‌ای را به یک ده و روستایی بفرستد تا در آنجا غارت بکند و از آن اموال غنیمت یک چهارم یا یک سوم بعدالخمس را به آن‌ها اختصاص بدهد، پس آنچه این دسته بیاورد نخست یک پنجم آن بیرون آورده می‌شود، سپس به آن دسته یک چهارم یا یک سوم داده می‌شود و بقیه در کل مال غنیمت گذاشته می‌شود.

دوم این که امام اجرتی برای کسانی مقرر نماید که کار کفایت‌کننده از طرف مسلمانان انجام دهند، مثلاً بگوید: هر کسی که بالای این قلعه برود، این جایزه به او متعلق می‌گردد یا بگوید: هرکس از شما کافری را به قتل برساند اسلحه و سامان او از آن او قرار می‌گیرند، پس اگر آن نفل و جایزه را از مال مسلمانان مقرر نمود از آنان می‌دهد و اگر از مال غنیمت مقرر نمود از بقیه چهار پنجم می‌دهد.

سوم اینکه: بعضی از غنیمت ‌برندگان را به چیزی اختصاص دهد، زیرا او از خود شجاعت و دلاوری بیشتری نشان داده است، چنان‌که رسول خدا جبه سلمۀ بن اکوع در غزوه ذی قرد سهم یک سوار و یک پیاده نظام به او داد؛ زیرا از او یک نفع بزرگی به مسلمانان رسید.

در نزد من صحیح‌تر این است که قاتل زمانی مستحق سر و سامان مقتول می‌باشد که امام قبل از قتل آن‌ها را برای او مقرر کند یا بعد از قتل به او به طور نفل آن‌ها را به او بدهد.