نصاب قطع ید، در دزدی:
رسول خدا جفرمود: «لاَ تُقْطَعُ يَدُ السَّارِقِ إِلاَّ فِى رُبْعِ دِينَارٍ». «دست دزد بریده نمیشود در کمتر از یک چهارم دینار»، و در روایتی دیگر آمده است: دست دزد در آنچه به قیمت سپر برسد بریده میشود، و در روایت دیگری آمده است که رسول خدا جدر دزدیدن سپر که قیمتش سه درهم بود دست دزدی را برید، حضرت عثمان س دست دزدی را در ترنج که سه درهم قیمت داشت، به حساب صرف دوازده، برید.
خلاصه این که این تقدیرات سه گانه منطبق بر یک چیز، در زمان آن حضرت جبودند، سپس بعد از زمان او مختلف شدند، سپر برای اعتبار باقی نماند، زیرا منضبط نبود، پس مسلمانان در این دو حدیث دیگر اختلاف نظر نمودند: بعضی گفته: یک چهارم دینار.
بعضی گفته: سه درهم، بعضی گفته که: مال به یکی از این مقدار برسد، و این، از نظر من ظاهرتر است، و این را آن حضرت جبه خاطر فرق بین مال تافه و غیر تافه مشروع فرمود؛ زیرا برای اندازهگیری، هیچ جنسی مناسب نمود؛ زیرا نرخها در شهرها مختلف میباشند، و همچنین جنسها هم به اعتبار نفاست و خساست و اختلاف بلاد، مختلف میباشند، پس چیزی که در نزد یک قومی مباح و تافه باشد، پیش ملت دیگری مال ارزشمندی محسوب میگردد، لذا واجب شد که اندازهگیری در قیمت باشد، بعضی گفته اند: تقدیر در هردو باید معتبر گردد، و اگر قیمت هیزم به درهم برسد بازهم در آن قطع نیست.