حجة الله البالغه - جلد دوم

وصیت به بیشتر از یک سوم درست نیست:

رسول خدا جفرمود: «أَوْصِ بِالثُّلُثِ وَالثُّلُثُ كَثِيرٌ» وقتی که حضرت سعد س از آن حضرت جسؤال کرد که من مال بسیاری دارم و وارثی جز یک دختر ندارم آیا می‌توانم نسبت به کل مالم یا نصف و یا یک سوم آن وصیت کنم؟ آن حضرت جفرمود: «به یک سوم وصیت کن و آنهم زیاد است». باید دانست که مال میت در عرب و عجم به وارثان منتقل می‌شوند، و این مانند یک امر طبیعی است که به جهت مصالح زیادی لازم قرار گرفته است، پس وقتی که انسان بیمار شده به شرف موت رسیده باشد، راهی برای رسیدن ملک به وارثان پدید آمده است، پس محروم‌ گردانیدن آنان از آنچه توقع داشتند، حق کُشی و کوتاهی در بارۀ آن‌هاست، و نیز حکمت این است که مال او را بعد از او، نزدیک‌ترین مردمان به او که نسبت به او کمک و مواسات نموده اند، بردارند، و هیچ کس در این باره مانند پدر و فرزند و وارثان ذوی الأرحام دیگر، نمی‌باشد، و همین است منظور از قول خداوند که می‌فرماید: ﴿وَأُوْلُواْ ٱلۡأَرۡحَامِ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلَىٰ بِبَعۡضٖ فِي كِتَٰبِ ٱللَّهِ﴾[الأحزاب: ۶]. «ذوی الأرحام نسبت به یکدیگر در کتاب خدا نزدیک‌تر هستند».

علاوه بر این، بسا اوقات اموری پیش می‌آید که مواسات به دیگران را نیز واجب می‌گرداند، و بسا اوقات شرایط، واجب می‌کند که دیگران ترجیح یابند؛ پس لازم است که حدی مقرر گردد تا از آن، مردم تجاوز نکنند و آنست یک سوم؛ زیرا ترجیح‌دادن وارثان لازم است، و آن بدین صورت می‌باشد که سهم آنان از نصف اضافه باشد، پس برای آنان دو سوم و برای دیگران یک سوم مقرر گردید.