حجة الله البالغه - جلد دوم

فهرست کتاب

فرزندان مستحق‌ترند به میراث، از مادر و پدر:

فرزندان مستحق‌ترند به میراث، از مادر و پدر:

من می‌گویم: شما دانستید که فرزندان مستحق‌تر به میراث‌اند از مادر و پدر، و آن بدین صورت که برای آن‌ها دو سوم هست، و برای مادر یک سوم است، در اینجا سهم پدر از سهم مادر اضافه نشد؛ زیرا برتری او از جهت قایمقام‌ بودنش برای فرزند و دفاعش از او بنابه عصبه ‌بودنش یک بار در نظر گرفته شد، پس این برتری عیناً در حق تضعیف در نظر گرفته نمی‌شود، و در صورت نبودن فرزند برای میت، کسی از والدین، مستحق‌تر نیست، پس تمام میراث را احاطه نمودند، سپس پدر بر مادر برتر قرار داده شد، و این را دانستی که برتری در اکثر این مسایل به صورت تضعیف است.

باز اگر میراث از آن مادر و برادران قرار گیرد، و برادران بیش از یک نفر باشند، واجب است که سهم مادر از یک سوم به یک ششم کاسته شود، زیرا اگر برادران عصبه قرار نمی‌گرفتند و عصبات دورتر از این‌ها قرار می‌گرفتند، پس عصوبۀ، به رفق و مودت باهم مساوی می‌شدند، نصف برای این‌ها و نصف برای آن‌ها قرار می‌گرفت، سپس نصف بر مادر و فرزندانش تقسیم می‌شد که یک ششم به مادر می‌رسید که از سهم او چیزی کاسته نمی‌شد، باقی مال برای همه آن‌ها قرار می‌گرفت، و اگر برادران عصبه قرار گیرند، سپس در میان آن‌ها دو جهت وجود دارد: یکی خویشاوندی نزدیک، دوم حمایت، بسا اوقات همراه با ایشان وارث دیگر هم می‌باشد مانند دختر، پسر و همسر، پس اگر برای مادر یک ششم مقرر نگردد فشار و تنگنای برای آن‌ها پیش می‌آید.

خداوند متعال فرموده است: ﴿وَلَكُمۡ نِصۡفُ مَا تَرَكَ أَزۡوَٰجُكُمۡ إِن لَّمۡ يَكُن لَّهُنَّ وَلَدٞۚ فَإِن كَانَ لَهُنَّ وَلَدٞ فَلَكُمُ ٱلرُّبُعُ مِمَّا تَرَكۡنَۚ مِنۢ بَعۡدِ وَصِيَّةٖ يُوصِينَ بِهَآ أَوۡ دَيۡنٖۚ وَلَهُنَّ ٱلرُّبُعُ مِمَّا تَرَكۡتُمۡ إِن لَّمۡ يَكُن لَّكُمۡ وَلَدٞۚ فَإِن كَانَ لَكُمۡ وَلَدٞ فَلَهُنَّ ٱلثُّمُنُ مِمَّا تَرَكۡتُمۚ مِّنۢ بَعۡدِ وَصِيَّةٖ تُوصُونَ بِهَآ أَوۡ دَيۡنٖ[النساء: ۱۲]. «برای شما (مردان) نصف ترکه همسران‌تان هست اگر فرزند نداشته باشند، و اگر فرزند دارند برای شما یک چهارم ترکه است، آنهم پس از اجرای وصیتی که کرده‌اند و پرداخت وام، برای همسران شما (زن‌هایتان) یک چهارم است از تر که شما اگر فرزند نداشته باشید، و اگر فرزند دارید پس برای آن‌ها یک هشتم است، آن هم پس از اجرای وصیتی که کرده‌اید و پرداخت وام».