حجة الله البالغه - جلد دوم

تشمیت عطسه‌زننده:

رسول خدا جفرمود: «إِذَا عَطَسَ أَحَدُكُمْ فَلْيَقُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ، وَلْيَقُلْ أَخُوهُ أَوْ صَاحِبُهُ يَرْحَمُكَ اللَّهُ، فَلْيَقُلْ: يَهْدِيكُمُ اللَّهُ وَيُصْلِحُ بَالَكُمْ». «هرگاه یکى از شما عطسه زد، بگوید: «الحَمْدُ ِللهِ»، و برادر یا دوستى که مى‌شنود بگوید»: «يَرْحَمُكَ اللهُ»، و او در جوابش بگوید: «يَهْدِيْكُمُ اللهُ وَيُصْلِحُ بَالَكُمْ». «خدا تو را هدایت کند و اصلاح نماید».

در روایتی دیگر آمده است که: اگر او تحمید نگفت، شما به او تشمیت نگویید.

و فرمود: «شَمِّتْ أَخَاكَ ثَلاَثًا فَمَا زَادَ فَهُوَ زُكَامٌ». «به برادرت که تا سه بار عطسه می‌زند تشمیت بگو، اگر از سه بار بیشتر عطسه زد پس او مبتلا به زکام است».

من می‌گویم: جز این نیست که الحمدلله گفتن به وقت عطسه‌ زدن به خاطر دو معنی مشروع گردید: یکی: از آن جهت که عطسه‌ زدن یک گونه شفایی است که بخارات غلیظ از دماغ بیرون آیند.

دوم اینکه: این سنت حضرت آدم ÷ است، و این بیانگر آنست که این عطسه‌زننده تابع سنت انبیاء †است که بر آن سنت استوار می‌باشد. بنابر این، تشمیت او واجب می‌باشد، و نیز از حقوق اسلام است، و جز این نیست که جواب تشمیت سنت قرار گرفت، زیرا در آن، احسان در برابر احسان است.