حیات صحابه – جلد سوم

بیعت ابوبکر سدر سقیفه

نزد ابن اسحاق از زهری از انس سروایت است که گفت: هنگامی که با ابوبکر سدر سقیفه بیعت صورت گرفت، فردای آن ابوبکر سبر منبر نشست (و عمر س) برخاست [۱۷]و قبل از ابوبکر صحبت نمود، و پس از حمد و ثنای الهی که سزاوار اوست، گفت: ای مردم، من دیروز برای‏تان چیزی گفتم، که نبود، و آن را در کتاب خدا نیافتم، و نه هم عهدی بود که رسول خدا صبه من سپرده بود، ولی من بر آن بودم که رسول خدا صتدبیر کار ما را خواهد نمود - می‏گوید: [هدفش این بود، که وی بعد از همه ما می‏میرد، و به این صورت] آخر ما می‏باشد -، و حالا خداوند کتاب خود را که رسول خدا صرا توسط آن هدایت نمود، در میان شما باقی گذاشته است، که اگر به آن چنگ زنید، خداوند شما را هدایت می‏کند، طوری که وی را هدایت نموده بود، و خداوند کار شما را بر بهترتان جمع نموده است: رفیق رسول خدا، و دومین نفر وقتی که آنها در غار بودند، بنابراین برخیزید و با او بیعت کنید. و مردم با ابوبکر، پس از بیعت سقیفه، به شکل عمومی بیعت نمودند.

بعد از آن ابوبکر صحبت نمود، و پس از حمد و ثنای خداوند طوری که سزاوار اوست گفت: «اما بعد، ايهاالناس: فاني قد وليت عليكم ولست بخيركم، فان احسنت فاعينوني، وان أسأت فقوموني. الصدق امانة، والكذب خيانة، والضعيف فيكم قوي عندي حتى ازيح علته ان شاءاللَّه [۱۸]، والقوى فيكم ضعيف (عندي) حتى آخذ منه الحق ان شاءاللَّه، لايدع قوم الجهاد في سبيل اللَّه اءلا ضربهم اللَّه بالذل، ولا يشيع قوم قط الفاحشة الا عمهم اللَّه بالبلاء، اطيعوني ما اطعت اللَّه ورسوله، فاذا عصيت اللَّه ورسوله فلا طاعة لي عليكم، قوموا الى صلاتكم يرحمكم اللَّه». ترجمه: «امّا بعد ای مردم: من فرمانروای شما شده‏ام، و از شما بهتر نیستم، اگر نیکی و خوبی نمودم، کمکم کنید، و اگر بدی نمودم، راستم نمایید. راستی، امانت است و دروغ خیانت، و ضعیف در میان شما نزد من قوی است، تا این که علت وی را، ان شاءاللَّه، دور کنم، و قوی در میان شما) نزد من(ضعیف است، تا این که حق را از وی، ان شاءاللَّه، بگیرم. قومی که جهاد در راه خدا را ترک کند، خداوند ایشان را ذلیل می‏سازد، و هر قومی که فحشا را شایع گرداند، خداوند ایشان را دچار بلا می‏سازد. از من تا آن وقت اطاعت کنید، که اطاعت خدا و پیامبرش را می‏کنم، و چون از خدا و پیامبرش نافرمانی نمودم، اطاعت من بر شما لازم نیست، برخیزید به‌سوی نمازتان، خدا رحمتتان کند» [۱۹]. این چنین در البدایه (۲۴۸/۵) آمده، و می‏گوید: این اسناد صحیح است.

[۱۷] به نقل از ابن هشام، و همچنین بقیه اصلاحات از ابن هشام نقل گردیده است. [۱۸] و در ابن هشام آمده: «حتى اریح علیه حق ان شاءالله». یعنی «حقش را به وی برگردانم». [۱۹] صحیح. ابن اسحاق چنانکه در سیره این هشام (۴/۲۱۵) آمده است. ابن کثیر آن را در البدایة والنهایة (۵/۲۴۸) صحیح دانسته است.