حیات صحابه – جلد سوم

حدیث ابوذر و آنچه میان او و کعب در حضور عثمان شاتفاق افتاد

احمد از ابوذر سروایت نموده که: وی نزد عثمان بن عفّان سدر حالی که در دست خود عصا داشت، آمد، و او به وی اجازه داد. عثمان سگفت: ای کعب [۳۳۵]، عبدالرحمن در گذشته، و از خود مالی به‌جای گذاشته است، تو در این باره چه نظری داری؟ پاسخ داد: اگر حق خداوند را در آن ادا نموده باشد، باکی بر وی نیست، آن گاه ابوذر عصای خود را بلند نمود و کعب را زده گفت: از پیامبر خدا صشنیدم که می‏گفت: «دوست ندارم که این کوه برایم طلا باشد، و آن را انفاق نمایم و از من قبول هم شود، وشش اوقیه آن را به‌جای بگذارم، ای عثمان تو را به خدا سوگند می‏دهم، آیا آن را شنیدی؟ - سه مرتبه - گفت: آری. هیثمی (۲۳۹/۱۰) می‏گوید: این را احمد روایت نموده، و در آن ابن لهیعه آمده، و علمای زیادی وی را ضعیف دانسته‏اند، و این را ابویعلی هم روایت نموده. و بیهقی آن را از غزوان بن ابی حاتم به شکل طویل، چنان که در الکنز (۳۱۰/۳) آمده، روایت نموده، و در آن آمده: عثمان به کعب گفت: ای ابواسحاق، درباره مالی که زکات آن پرداخته شود چه فکر می‏کنی، آیا بر صاحبش درباره آن خوف بازپرس و عاقبت بدی هست؟ پاسخ داد: خیر، آن گاه ابوذر سکه با خود عصا داشت برخاست و با آن در میان هر دو گوش کعب زد و گفت: ای فرزند یهودی که با خود عصا دارد برخاست و با آن در میان هر دو گوش کعب زد و گفت: ای فرزند یهودی، تو گمان می‏کنم در مال وی وقتی که هر دو گوش کعب زد و گفت: ای فرزند یهودی، تو گمان می‏کنی در مال وی وقتی که زکات را ادا نمود، حقی نیست، و خداوند تعالی می‏گوید:

﴿وَيُؤۡثِرُونَ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ وَلَوۡ كَانَ بِهِمۡ خَصَاصَةٞ﴾[الحشر: ۹].

ترجمه: «و دیگران را بر خود، اگرچه شدیداً نیازمند و فقیر باشند، مقدّم می‏دارند».

و خداوند تعالی می‏گوید:

﴿وَيُطۡعِمُونَ ٱلطَّعَامَ عَلَىٰ حُبِّهِۦ مِسۡكِينٗا وَيَتِيمٗا وَأَسِيرًا ٨﴾[الانسان: ۸].

ترجمه: «و طعام را، علی رغم دوست داشتن آن، به مسکین، یتیم و اسیر می‏خورانند».

و خداوند تعالی می‏گوید:

﴿وَٱلَّذِينَ فِيٓ أَمۡوَٰلِهِمۡ حَقّٞ مَّعۡلُومٞ ٢٤ لِّلسَّآئِلِ وَٱلۡمَحۡرُومِ ٢٥﴾[المعارج: ۲۴-۲۵].

ترجمه: «و آنانی که در اموال‌شان سهم مقرری برای سائل و محروم است».

و شروع نمود و مانند این را از قرآن ذکر می‏نمود.

[۳۳۵] وی کعب احبار است، و در اصل یهودی بود از حمیر که اسلام آورده بود، و با عثمان مجالست داشت.