حیات صحابه – جلد سوم

انکار عمران بن حصین ساز قبول امارت

احمد از عبداللَّه بن صامت سروایت نموده، که گفت: زیاد خواست عمران بن حصین سرا [به عنوان والی] به خراسان بفرستد، ولی او از قبول حرف وی سرباز زد، یارانش به او گفتند: چرا از والی شدن بر خراسان منصرف شدی؟ گفت: به خدا سوگند، مرا خشنود نمی‏سازد که، من به گرمی آن داخل شوم، و آنها به سردی‏اش داخل شوند [۱۴۹]. من از این می‏ترسم وقتی که در سینه دشمن باشم نامه‏ای از زیاد برایم بیاید، که اگر بروم هلاک شوم، و اگر برگردم گردنم زده شود. بنابراین وی حکم بن عمر و غفاری را برای آن کار خواست، و او امرش را پذیرفت. می‏گوید: عمران گفت: آیا کسی نیست که حکم را برایم طلب نماید؟ می‏گوید: آن گاه فرستاده‏ای به راه افتاد، می‏افزاید: و حکم نزد وی آمد. گوید: و نزد وی داخل گردید، عمران به حکم گفت: آیا از رسول خداصشنیدی که می‏گفت: «برای هیچ کس در معصیت خداوند تبارک و تعالی اطاعت نیست» [۱۵۰]. گفت: بلی. عمران گفت: الحمدللَّه - یا - اللَّه‏اکبر !. و در روایتی از حسن آمده: زیاد، [حَکم] غفاری را بر ارتش مقرر نمود، عمران بن حصین سنزد وی آمد و در میان مردم همراهش روبرو گردیده گفت: آیا می‏دانی چرا نزدت آمده‏ام؟ به او گفت: چرا؟ پاسخ داد: آیا قول رسول خدا صرا برای مردی که امیرش به وی گفت: خود را در آتش و یا در دریا انداز، و او توسط شخص دیگری گرفته شد و از دخول در آتش بازداشته شد و آن حکایت به رسول خدا صرسید به یاد داری، که [پیامبر ص]فرمود: «اگر در آن می‏افتاد هردوی‌شان داخل آتش می‏شدند، اطاعتی در معصیت خداوند تبارک و تعالی نیست». گفت: بلی. گفت: فقط خواستم همین حدیث را به یادت بیاورم [۱۵۱]. هیثمی (۲۲۶/۵) می‏گوید: احمد این را به الفاظی روایت نموده، و طبرانی به اختصار روایت کرده (و در بعضی طرق وی آمده: «طاعتی برای مخلوق در معصیت خالق نیست») [۱۵۲]، و رجال احمد رجال صحیح‌اند.

[۱۴۹] یعنی در مشکلاتش من واقع شوم و فائده‏اش به آنها برسد. م. [۱۵۰] صحیح. احمد (۵/ ۶۶) آلبانی آن را در (صحیح الجامع) (۷۵۲۰) صحیح دانسته است. [۱۵۱] نگا: الصحیحة (۱۷۹). [۱۵۲] به نقل از هیثمی.