حیات صحابه – جلد سوم

حدیث عبدالرحمن بن سابط و غیر وی در باره گفتار ابوبکر به عمر بهنگام وفاتش

در نزد ابن المبارک، ابن ابی شیبه، هناد، ابن جریر و ابونعیم در الحلیه از عبدالرحمن بن سابط و زیدبن زبید بن حارث و مجاهد روایت است که گفتند: هنگامی که مرگ ابوبکر فرارسید، عمر سرا فراخواند و به او گفت: ای عمر از خدا بترس، و بدان، برای خدا عملی در روز است که آن را در شب قبول نمی‏کند، و عملی در شب است که آن را در روز قبول نمی‏کند، و اونفل را تا این که فرض را ادا نکنی قبول نمی‏نماید، و میزان‏های آنان که در قیامت میزان‏های‏شان وزن شده، فقط به خاطر پیروی‏شان از حق در دار دنیا و ثقل آن بالای‌شان وزن شده است، و حق است برای ترازویی که فردا در آن حق گذاشته می‏شود که وزن باشد، و میزان‏های آنان که در قیامت میزان‏های‏شان سبک شده، فقط به خاطر پیروی‌شان از باطل در دنیا و سبکی آن بر آنها سبک شده است. و حق است برای ترازویی که فردا در آن باطل گذاشته می‏شود که سبک باشد. خداوند تعالی [وقتی] اهل جنت را یاد نموده، آنها را با خوب‏ترین اعمال‌شان ذکر کرده است، و از گناه‏شان در گذشته است. هنگامی آن‏ها را به خاطر آوردی، باید بگویی: من از نپیوستن به آنها در هراسم، و خداوند تعالی [وقتی]اهل دوزخ را یاد نموده آنها را با بدترین اعمال‌شان ذکر کرده است، و نیکی‌شان را بر آنها رد نموده است. هنگامی آنها را یاد نمودی، بگو: من از این که با اینها باشم می‏ترسم - و آیه رحمت و عذاب را متذکر شد -، به این صورت بنده در رجا و خوف می‏باشد، و از خدا آرزوهای باطل نمی‏داشته باشد، و از رحمت وی ناامید نمی‏شود، و خود را به دست‏های خود به هلاک نمی‏اندازد. اگر تو وصیتم را حفظ نمودی، غایبی محبوب‏تر از مرگ که به سراغ تو آمدنی است برایت نمی‏باشد، و اگر وصیتم را ضایع ساختی غایبی مبغوض‏تر و بدتر از مرگ برایت نخواهد بود،و تو بر آن غالب نیستی [۲۸۴]. این چنین در منتخب الکنز (۳۶۳/۴) آمده است.

[۲۸۴] ابونعیم در (الحلیة) (۱/ ۳۶) و ابن أبی شیبة در (المصنف) (۸/ ۱۴۵).