حیات صحابه – جلد سوم

روایت ابوهریره سدرباره این مشورت خواستن

این را بزار از ابوهریره سروایت نموده، که گفت: حارث نزد رسول خدا صآمده گفت: خرمای مدینه را با ما نصف کن، در غیر آن مدینه را بر تو از اسبان و مردان پر خواهم نمود، پیامبر صفرمود: «تا این که با سعدها مشورت کنم: سعدبن عباده و سعدبن معاذ» یعنی می‏خواهد با ایشان مشورت نماید. آن دو گفتند: خیر، به خدا سوگند، ما (ذلت را) [۹۰]بر خود در جاهلیت نپذیرفته‏ایم، و حالا چگونه می‏پذیریم که خداوند اسلام را آورده است. آن گاه به طرف حارث برگشت و به او خبر داد، موصوف گفت: ای محمّد خیانت نمودی. و نزد طبرانی از ابوهریره سروایت است که گفت: حارث غطفانی نزد رسول خدا صآمد و گفت: ای محمّد [۹۱]خرمای مدینه را با ما نصف کن، رسول خدا صفرمود: «تا اینکه با سعدها مشورت کنم»، و نزد سعدبن معاذ، سعدبن عباده، سعدبن ربیع، سعدبن خیثمه [۹۲]و سعدبن مسعود شفرستاد و گفت: «من دانستم که عرب‏ها شما را از یک کمان هدف قرار داده‏اند، حارث از شما خواسته است که خرمای مدینه را با او نصف کنید، اگر خواسته باشید امسال را به او در امرتان بدهید؟» [۹۳]. آنها گفتند: ای رسول خدا، آیا این حکم وحی از آسمان است، که در برابر امر خدا گردن نهیم یا این که از رأی و نظر شماست، که رأی و نظر ما هم پیروی نظر و رأی شماست، ولی اگر رحم و شفقت نمودن ما باشد، به خدا سوگند، تو ما و آنان را وقتی بر یک دین قرار داشتیم دیده بودی، که یک خرما را هم از ما بدون خریدن یا به مهمانی به دست آورده نمی‏توانستند، [و حالا که ما مسلمان و عزتمند شده‏ایم چگونه ممکن است که آن را به دست آورند]. رسول خدا صفرمود: «این است آن، آنچه را که می‏گویند می‏شنوید، گفتند: ای محمّد خیانت نمودی». هیثمی (۱۳۲/۶) می‏گوید: در رجال بزار و طبرانی محمّدبن عمرو آمده، و حدیث وی حسن است، ولی بقیه رجال وی ثقه‏اند. و مسدد از عمر سروایت نموده که: رسول خدا صشب را در مشورت در امری از امور مسلمانان نزد ابوبکر سروز می‏نمود، و من همراهش بودم. این چنین در کنزالعمال (۴۵/۴) آمده، و حدیث صحیح است.

[۹۰] در اصل «مدینه» آمده، و در هیثمی «دنیة» آمده که «ذلت» را معنا می‏دهد، و همین دومی درست می‏باشد. [۹۱] به روایت بزار. [۹۲] ذکر سعدبن خیثمه و سعدبن ربیع بدر اینجا درست نیست چون اول در بدر شهید شده بود، و دومی در احد به شهادت رسیده بود، و ممکن ذکر آن دو در این مقام و همی از طرف نقل کنندگان نسخه‏ها باشد. [۹۳] این چنین در اصل و المجمع آمده است.