حیات صحابه – جلد سوم

عملکرد امیرالمؤمنین علی سدر این باره

و ابن عساکر و ابوموسای مدینی در کتاب استدعاء اللباس از اصبغ بن نباته روایت نموده، که گفت: مردی نزد علی سآمد و گفت: ای امیرالمؤمنین، من به تو نیازی دارم که آن را قبل از اینکه به تو بلند کنم، به خداوند بلندش نمودم، اگر تو آن را برآورده ساختی، خدا را ستایش می‏نمایم، و از تو تشکر می‏کنم، و اگر برآورده نساختی ستایش خدا را به‌جای می‏آورم، و تو را معذور می‏دارم، علی گفت: بر زمین بنویس، چون من ناپسند می‏دانم که ذلّت سئوال را در رویت ببینم، نوشت: من محتاج هستم، علی سگفت: لباسی [۴۵۵]برایم بیاورید، و آن را آوردند، آن گاه آن مرد لباس را گرفت و پوشید، و بعد از آن شروع نموده می‏گفت:

كسوتني حلة تبلي مـحاسنها
فسوف اكسوك من حس الثناء حللا
ان نلت حسن ثنائى نلت مكرمة
ولست تبغى بمـا قدقلته بدلا
ان الثناء ليحيى ذكر صاحبه
كالغيث يحيى نداه السهل والـجبلا
لا تزهد الدهر في خير توفقة
فكل عبد سيجزي بالذي عملا

ترجمه: «به من لباسی دادی، که خوبی‏های آن آشکار می‏شود، و من [در بدل] از ثنای خوب لباس‏ها برایت می‏پوشانم، اگر ثنای من را حاصل نمودی عزّت را به دست آوردی، و [می دانم که] تو به این گفته‏های من عوض یا بدلی [در مقابل تقدیم نموده خویش] نمی‏خواهی، ثنا و ستایش همیشه یاد صاحب خود را زنده می‏کند، مانند باران که نم آن کوه و دشت را زنده می‏سازد، اگر خیری از دستت می‏اید آن را در دنیا دریغ مکن، چون برای هر کس طبق همان عملش پاداش داده می‏شود».

آن گاه علی گفت: برایم دینار بیاورید! و صد دینار آورده شد، و آن را به وی داد، اصبغ می‏گوید: گفتم: ای امیرالمؤمنین لباس و صد دینار؟! گفت: آری، از پیامبر خدا صشنیدم که می‏گفت: «مردم را در جایگاهایشان قرار دهید» [۴۵۶]، و این منزلت این مرد نزد من است [۴۵۷]. این چنین در الکنز (۳۲۴/۳) امده است.

[۴۵۵] در نص «حله» استعمال شده، و آن جامه و ازار ورداء را با هم معنی می‏دهد. م. [۴۵۶] ضعیف. ترمذی (۲۴۸۴) آلبانی آن را ضعیف دانسته است. [۴۵۷] ضعیف. ابن عساکر (۱۲/ ۲۰۰/ ۱) در سند آن اصبغ بن نباتة است که متروک و متهم به دروغ است و سلامة الکندی هم مجهول است. در ضمن از قصه علایم ساختگی بودن نمایان است. نگا: الضعیفة (۱۸۹۴) و ضعیف الجامع (۱۳۴۴).