باب (۱۰): در مورد این سخن الله متعال که میفرماید: ﴿وَمَن يَقۡتُلۡ مُؤۡمِنٗا مُّتَعَمِّدٗا﴾«وکسیکه مؤمنی را از روی عمد، بکشد»
۲۱۳۲- عَنْ سَعِيدِ بْنِ جُبَيْرٍ سقَالَ: قُلْتُ لاِبْنِ عَبَّاسٍ: أَلِمَنْ قَتَلَ مُؤْمِنًا مُتَعَمِّدًا مِنْ تَوْبَةٍ؟ قَالَ: لاَ، قَالَ: فَتَلَوْتُ عَلَيْهِ هَذِهِ الآيَةَ الَّتِي فِي الْفُرْقَانِ: ﴿وَٱلَّذِينَ لَا يَدۡعُونَ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَ وَلَا يَقۡتُلُونَ ٱلنَّفۡسَ ٱلَّتِي حَرَّمَ ٱللَّهُ إِلَّا بِٱلۡحَقِّ﴾[الفرقان: ۶۸]. إِلَى آخِرِ الآيَةِ، قَالَ: هَذِهِ آيَةٌ مَكِّيَّةٌ، نَسَخَتْهَا آيَةٌ مَدَنِيَّةٌ: ﴿وَمَن يَقۡتُلۡ مُؤۡمِنٗا مُّتَعَمِّدٗا فَجَزَآؤُهُۥ جَهَنَّمُ خَٰلِدٗا فِيهَا﴾(م/۲۰۲۳)
ترجمه: سعید بن جبیر سمیگوید: به ابن عباس گفتم: آیا توبهی کسیکه مؤمنی را از روی عمد، بکشد، پذیرفته میشود؟ گفت: خیر. من این آیهی سورهی فرقان را برایش تلاوت نمودم: ﴿وَٱلَّذِينَ لَا يَدۡعُونَ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَ وَلَا يَقۡتُلُونَ ٱلنَّفۡسَ ٱلَّتِي حَرَّمَ ٱللَّهُ إِلَّا بِٱلۡحَقِّ وَلَا يَزۡنُونَۚ وَمَن يَفۡعَلۡ ذَٰلِكَ يَلۡقَ أَثَامٗا٦٨﴾[الفرقان: ۶۸]. «و کسانی که با الله، معبود دیگری را صدا نمیکنند و انسانی را که الله متعال خونش را حرام کرده است، به قتل نمیرسانند مگر به حق، و زنا نمیکنند. چرا که هرکس این کارها را انجام دهد، کیفر آن را میبیند). (و در ادامه آمده است: مگر کسیکه توبه کند؛ یعنی توبهاش پذیرفته میشود».
ابن عباس ل گفت: این آیه، مکی است که این آیهی مدنی آن را نسخ کرده است: ﴿وَمَن يَقۡتُلۡ مُؤۡمِنٗا مُّتَعَمِّدٗا فَجَزَآؤُهُۥ جَهَنَّمُ خَٰلِدٗا فِيهَا﴾[النساء: ٩۳]. «وکسی که مؤمنی را از روی عمد، بکشد، کیفر او دوزخ است و جاودانه در آنجا میماند».
«قابل یاد آوری است که در روایت دیگری از ابن عباس آمده است که توبهاش پذیرفته میشود و صحیح هم همین است و اهل سنت و جماعت نیز بر این باورند و میگویند: در صورتی برای همیشه در جهنم میماند که قتل مؤمن را حلال بداند که در این صورت، کافر میشود».