باب (۴): «یرحمک الله» گفتن به کسی که عطسه بزند و الحمد لله بگوید
۱٩۱۴ـ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ سقَالَ: عَطَسَ عِنْدَ النَّبِىِّ صرَجُلاَنِ، فَشَمَّتَ أَحَدَهُمَا وَلَمْ يُشَمِّتِ الآخَرَ، فَقَالَ الَّذِي لَمْ يُشَمِّتْهُ: عَطَسَ فُلاَنٌ فَشَمَّتَّهُ، وَعَطَسْتُ أَنَا فَلَمْ تُشَمِّتْنِى، قَالَ: «إِنَّ هَذَا حَمِدَ اللَّهَ وَإِنَّكَ لَمْ تَحْمَدِ اللَّهَ (ﻷ)». (م/۲٩٩۱)
ترجمه: انس سمی‌گوید: دو نفر نزد نبی اکرم صعطسه زدند. رسول الله صدر جواب یکی از آنها «یرحمك الله»گفت و در جواب دیگری، نگفت. شخصی که پیامبر به او «یرحمك الله»نگفت، عرض کرد: فلانی عطسه زد، شما در جوابش «یرحمك الله»گفتید؛ ولی هنگامی که من عطسه زدم، «یرحمك الله»نگفتید؟ فرمود: «این شخص، «الحمد لله» گفت؛ ولی تو نگفتی».
۱٩۱۵ـ عَن إيَاسِ بْنِ سَلَمَةَ : أَنَّ أَبَاهُ، حَدَّثَهُ أَنَّهُ سَمِعَ النَّبِيَّ صوَعَطَسَ رَجُلٌ عِنْدَهُ فَقَالَ لَهُ: «يَرْحَمُكَ اللَّهُ» ثُمَّ عَطَسَ أُخْرَى فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص: «الرَّجُلُ مَزْكُومٌ». (م/۲٩٩۳)
ترجمه: ایاس بن سلمه می‌گوید: پدرم گفت: من شنیدم که مردی نزد رسول الله صعطسه زد و رسول الله صبه او فرمود: «يَرْحَمُكَ الله». (الله متعال بر تو رحم کند.) بعد از آن، دوباره عطسه زد. رسول الله صفرمود: «این مرد، دچار سرما خوردگی شده است».