بعضی از صحابه اسرار بعضی احکام را بیان فرموده‌اند
حضرت عبدالله بن عباس بفلسفه مشروعیت غسل روز جمعه را بیان فرمود، و زید بن ثابت س علت ممانعت از فروختن میوه قبل از رسیدنش را بیان داشت، و عبدالله بن عمر بفلسفه اکتفا بر استلام رکنین از بیت الله را بیان نمود، بعد از آنها تابعین و ائمه مجتهدین احکام را معلل بالمصالح قرار داده معانی آنها را درک نموده‌اند، و از حکم منصوص علتی مناسب برای دفع ضرر و یا جلب منفعت استخراج نموده‌اند، چنان‌که این در کتب و مذاهب آنان با گستردگی مشاهده می‌شود.