حج آزمونی است که موفق را از منافق ممتاز مینماید:
همچنان که دولت پس از هر مدت طولانی نیاز به امتحان و آزمایش دارد تا که خیرخواه را از بدخواه، فرمانبردار را از نافرمان ممتاز و جدا سازد، و تا آوازه او بلند گردد و سخنش بالا رود و اهل آن در میان مردم شناخته شود، پس همچنین دین و آیین نیز نیاز به حج دارد تا موفق از منافق ممتاز گردد و مردم دسته دسته علناً در دین داخل گردند، و یکدیگر را ببینند و از همدیگر استفاده ببرند؛ زیرا چیزهای مرغوب و پسندیده باهم نشینی و دید و بادید بدست میآیند، و هرگاه حج رسم مشهوری قرار بگیرد جای بلا و مصیبتهای رسوم بیجا را میگیرد، و برای یادآوری حالتی که پیشوایان دینی بر آن قرار گرفتهاند و در تمسک جستن به آن، بالاتر از حج چیزی نیست، و چون سفر حج مسافت بعید و اعمال مشقتآوری در بردارد که نمیتوان بدون زحمت آن را بدست آورد، انجامدادن آن، خالص برای خدا قرار گرفته و مانند ایمان کفارهای برای گناهان گذشته میباشد.