حجة الله البالغه - جلد اول

قلتین حد فاصل بین کثیر و قلیل قرار گرفت:

و قلتین بنا به ضرورت حد فاصل بین کثیر و قلیل قرار داده شد، نه این که آن از روی تحکم و تخمین فاصل قرار داده شده است، و همچنین است حکم سایر مقادیر شرعی، زیرا آب، دو محل دارد یکی معدن زمینی دوم ظروف، معدن مانند چاه و چشمه، آب رودخانه هم به آن ملحق می‌باشد، ظروف مانند مشک، سبوی، حوض، تشت و غیره، از نجس قراردادن معدن در حرج قرار می‌گرفتند، و کشیدن آب از آن سبب زحمت قرار می‌گرفت، اما ظرف‌ها هر روز پر کرده می‌شوند، لذا در ریختن آب آن‌ها حرجی نیست، و برای معدن سرپوشی وجود ندارد، و نمی‌توان آن را از وقوع مدفوع حیوانی و دهان‌زدن درندگان در پرده قرار داد، و در سر پوش‌ گذاشتن روی ظرف‌ها و نگهداری آن‌ها چندان حرجی وجود ندارد، البته نگهداری آن‌ها از حیواناتی که رفت و آمد زیاد دارند مشکل است.

چون آب معدن بسیار زیاد است که نجاسات زیادی هم در آن تأثیری ندارد برخلاف ظروف، لذا واجب شد که حکم معدن از حکم ظروف جدا باشد، و در معدن رخصت‌هایی باشد که در ظروف نیست، و چنین چیزی که حد فاصل معدن و ظروف باشد غیر از قلتین نیست، زیرا آب چاه و چشمه کمتر از قلتین نمی‌باشد و آنچه از قلتین کمتر باشد به آن حوض و تالاب نمی‌گویند، بلکه به آن گودی می‌گویند.