آنچه وجه امتیاز است مختص به علت‌بودن است:
و هرگاه چیزی چندین لوازم و طرق داشت، مختص به علت قرار گرفتن، همان یکی می‌باشد که از بقیه امتیازی داشته باشد که از جهت ظهور و انضباط و یا از جهت لزوم اصل و امثال آن ترجیحی داشته باشد، چنان‌که علت قصر نماز و افطار روزه، سفر و مرض قرار گرفتند نه بقیه مظنه‌های حرج و تنگی، زیرا کسب‌های مشقت‌آور مانند کشاورزی و آهنگری اگرچه مستلزم حرج و تنگی می‌باشند، ولی در نظرگرفتن آنها، در طاعت خلل می‌آورند، زیرا آن کسی که بدین وسیله‌ها کسب و کار می‌کند همیشه به آنها مشغول می‌باشد و زندگی او بر آنها دایر می‌باشد.
اما وجود گرما و سرما تحت ضابطه و قانونی قرار ندارند؛ زیرا مراتب مختلفی دارند که احاطه‌نمودن به آنها و تعیین‌نمودن چیزی از آنها با علائم و نشانی‌ها سخت و مشکل است.
و تنها در هنگام آزمایش مظنه‌هایی اعتبار دارند که در میان امت اولی اکثریت و معروف بوده‌اند، و سفر و مرض بگونه‌ای بودند که هیچ یکی نسبت به آنها در اشتباه قرار نمی‌گرفت، اگرچه امروز بعضی اشتباه راجع به آنها وجود دارد، زیرا عرب‌های خالص منقرض شده و رفته‌اند و مردم در احتمالات مستغرق شده‌اند بگونه‌ای که ذوق سلیمی که عرب‌های خالص داشتند از بین رفته است، والله أعلم.