نیروهای نهفته در موجودات:
و تفصیل آن از این قرار است:
که نیروهای نهفته در موجودات که لحظهای از آنها جدا نمیشوند، وقتی که باهم تصادف نمایند، حکمت خداوندی اقتضا میکند که مراحل مختلفی از آنها ایجاد گردد که بعضی از آن مراحل پدید آمده، جواهر و بعضی اعراضاند، و باز اعراض یا افعالاند و یا ارادت با ارادهها و یا غیر آن دو، در پدیدآمدن خود این مراحل مختلف هیچ شری وجود ندارد، به این معنی که آنچه سبب اقتضا میکند ایجاد نگردد یا ضد آن صادر گردد.
و هرگاه چیزی با توجه به سببی که مقتضی وجودش باشد در نظر گرفته شود قطعاً خوب میباشد، مانند بریدن از این جهت که ذات آهن آن را اقتضا میکند، خوب است، اگرچه از جهت از بینبردن جسم انسان بد باشد، اما در آن شری است به این معنی که چیزی ایجاد میکند که غیر آن چیز به اعتبار آثارش با مصلحتتر است و یا اصلاً چیزی ایجاد نمیشود که آثار خوبی داشته باشد.