حجة الله البالغه - جلد اول

ملأاعلی نبی را در امر و نهی تأیید می‌نماید:

باز وقتی که این بنده بداند که خداوند او را به فلان و فلان کار دستور داده است، و این که ملأاعلی پیامبر ج را در آنچه امر و نهی می‌کند تأیید می‌نماید، و بداند که فروگذاشت از فلان امر و اقدام بر فلان امر جسارتی است بر‌شان خداوند و کوتاهی در بارگاه او تعالی است، بازهم دیده و دانسته بر آن کار اقدام نماید، پس این در اثر پدید آمدن پردۀ بزرگی از حجاب و کوتاهی کاملی است در ملکیت، و این ثابت می‌کند که نفس، مرتکب به خطا قرار گرفته است، و هرگاه او بر کار سنگینی اقدام نماید طبیعتش او را باز می‌دارد، اما نه به خاطر نشان‌دادن مردم، بلکه به خاطر تقرب به‌سوی خدا و رضا جویی او تعالی، پس این هم در اثر سرازیرشدن احسان بزرگی از سوی خدا و شکستن کامل حیوانیت است، و این یک نوع نیکی به اثبات می‌رساند، ولی آن کسی که نمازی را ترک می‌کند باید از او دریافت که چرا آن را ترک نموده است؟ و چه چیزی او را وادار بر این کار کرده است؟ پس اگر در اثر فراموشی یا خواب یا جهل به وجوب آنست یا مشغولیت دیگری که چاره‌ای از آن نداشته است پس آیین و شریعت تصریح فرموده است که او گناهکار نیست، ولی اگر آن را ترک کرد با وجود این که آن را واجب دانسته و فراموشی هم نکرده و اختیارش به دست خود اوست، پس این حتماً از رخنه‌ای است که در دین دارد و پردۀ شیطانی یا نفسانی است که بر بصیرت او واقع شده است و به نفسش برمی‌گردد، ولی اگر کسی نماز می‌خواند و به ظاهر از عهدۀ آنچه بر او واجب بوده است برمی‌آید. لازم است که باید تحقیق و بررسی نمود که آیا آن را از روی ریا و سمعۀ و یا از روی عادت قوم و ملت خوانده است و یا از روی تمسخر و شوخی خوانده است، پس در این صورت نیز شریعت تصریح نموده است که او فرمانبردار نیست، و این عمل او اعتباری نخواهد داشت.

و اگر نماز را به خاطر تقرب إلی الله و از روی ایمان و احتساب و تصدیق به وعده الهی و با حضور نیت و اخلاص خوانده است، پس حتماً او دری را بین خود و خدای خود کشوده است اگرچه آن به قدر سر سوزنی باشد.

و آن کسی که شهری را ویران کرده تنها خود را نجات دهد، پس ما نمی‌پذیریم که او خود را نجات داده است؛ زیرا در آنجا ملایکه‌ای وجود دارند که با نهایت همت در حق کسی دعا می‌کنند که در پی اصلاح عالم و یا در پی ویران‌کردن آن است، و حتماً دعای آنها دروازه جود الهی را می‌زند و سبب می‌شود تا به یک صورتی پاداشی نازل گردد، بلکه در آنجا خداوند توجه و عنایتی به مردم دارد که این را لازم کرده است، اما چون درک آن مخفی است ما دعای ملایکه را عنوانی برای آن قرار دادیم، والله أعلم.