حجة الله البالغه - جلد اول

پایین‌تر از ملأاعلی عالمی وجود دارد که ملایکه بر آن می‌بارند:

علاوه بر آنها نفوسی وجود دارند که به آنها ملأسافل می‌گویند و کثرت آنها لازم می‌نماید که اختلاط معتدلی از بخارات لطیف ایجاد گردد که به حد سعادت گذشتگان نرسیده‌اند، پس کمال آنها در این است که در انتظار چیزی باشند که از ملاء اعلی بر آنها می‌تراود، پس هرگاه چیزی بر حسب شایستگی قابلیت و تاثیر فاعل مترشح شود آنها به‌سوی آن امور برمی‌خیزند، همچنان که پرندگان و حیوانات با حوادث طبیعی برمی‌خیزند و آنان نسبت به آنچه به خود آنها برمی‌گردد فنا شده و به آنچه از مافوق به آنها الهام گردد باقی می‌مانند، پس در درون بشر و حیوانات اثر می‌گذارند، سپس اراده و تصمیمات آنها با امری که در نظر گرفته شده مناسب درمی‌آیند، و در بعضی چیزهای طبیعی چنان اثر می‌گذارند که حرکات و تحولات آنها دوبرابر گردد، چنانکه سنگی از بالا غلطانیده شود و فرشته‌ای در آن اثر نماید که حرکتش در زمین بیش از تصور باشد، و بسا اوقات شکارچی دامش را در دریا می‌اندازد و گروهی از فرشتگان آمده در دل‌های ماهی‌ها الها می‌کنند و آنها به‌سوی دام شکارچی هجوم می‌آورند و یا از آن فرار می‌نمایند و ریسمانی را جمع می‌کنند و دیگری را پهن می‌کنند و خود این گروه فرشته متوجه نیستند که چرا این کار را انجام می‌دهند، ولی به تبعیت از الهام این کار را انجام می‌دهند.