حجة الله البالغه - جلد اول

علم ازلی خدا شامل هر موجودی است:

باید دانست که علم ازلی ذاتی خداوند شامل هرآن چیزی از حوادث است که یافته شده و یا فته می‌شود؛ محال است که چیزی از آن مختلف باشد یا غیر از آنچه او دانسته تحقق یابد، زیرا این جهل است نه علم، این مسأله شمول علم است نه مسأله قدر و هیچ‌ یکی از فِرَقِ اسلامی در این باره اختلافی ندارند. البته قدری که احادیث مستفیض، بر آن دلالت دارند، و سلف صالح به آن قایل هستند، و به جز محققین کسی دیگر موفق نشده تا آن را درک نماید، و بر سر آن سؤال پیش می‌آید که با تکلیف برخورد دارد و این که عمل برای چه هست، این قدر لازم است که حوادث را قبل از وجودش ثابت می‌کند و به آن سبب ایجاب بوجود می‌آید، نه گریز می‌تواند آن را دفع نماید و نه حیله و تدبیری می‌تواند به آن رهایی بخشد، و این پنج بار واقع شده است.