حجة الله البالغه - جلد اول

هر صورتی خواص مرکبی دارد:

و برای این اشیاء خواصی هست مرکب از خواص اجزاء آنها که در آن اشیاء غیر آن خواص چیزی دیگر نیست، و به آنها موجودات هوایی گفته می‌شود، پس معدنی می‌آید و روی دوش آن مزاج قرار می‌گیرد و آن را مرکب و حمال خویش قرار می‌دهد و دارای خواص نوعی می‌شود و مزاج را نگهداری می‌نماید، پس نباتات آمده جسم را که مزاجش محفوظ است آن را مرکب و حمال قرار می‌دهد و نیرویی قرار می‌گیرد که ارکان و اجزاء کاینات جو را به‌سوی مزاج خویش تغییر می‌دهد، تا به‌سوی کمال متوقع از قوت، بالفعل درآید، باز حیوانیت آمده روح هوایی را که حامل نیروی تغذیه و تنمیه می‌باشد حمال خویش قرار می‌دهد و در اطراف آن، تصرفات خویش به حس و اراده را تنفیذ می‌کند تا به‌سوی مطلوب، برخاسته و از فراری‌ها دور ماند.