مجازات نفوس بعد از زنده‌شدن:
نخستین باری که نفس‌ها برانگیخته می‌شوند مجازات آنها با حساب یسیر و یا عسیر و یا مرور بر صراط می‌شود که برخی نجات می‌یابند و برخی مخدوش قرار می‌گیرند، و یا بدین شکل آزموده می‌شوند که هریکی به دنبال متبوعش می‌رود، پس نجات می‌یابد یا هلاک می‌گردد، و یا دست و پاها گویا می‌شوند و نامه‌های اعمال خوانده می‌شوند، و مالی که نسبت به آن بخل ورزیده است ظاهر شده بر پشتش حمل می‌گردد و یا با آن داغ می‌شود.
خلاصه این که همه، تجسیمات و تمثیلاتی می‌باشند از آنچه نزد آنها وجود دارد و موافق به آنچه احکام صورت نوعی به آنها داده است، و هرکسی که نفسش موثق‌تر و روحش گسترده‌تر باشد این تجسمات حشر در حق او کامل‌تر و وافرتر می‌باشند، و از اینجاست که نبی اکرم ج خبر داده است که بیشترین عذاب امت من در قبر انجام می‌گیرد.
و در آنجا اموری متمثل می‌شوند که در مشاهدات با نفوس متساوی می‌باشند، مانند هدایت گسترده به بعثت آن حضرت ج که به صورت حوض درمی‌آید، و مانند تجسم اعمال حساب شدۀ آنها از روی وزن و غیره، و نعمت‌های الهی به صورت طعام گوارا و شراب لذت‌بخش و همسر پنسدیده و لباس زیبا و مسکن آراسته درمی‌آیند.