وقوع انحراف و بدعت:
چون هر قوم و ملت دارای دین و آیین جداگانه‌ای است، و معتقد به سنن و طریقی هستند که با زبان و دندان از آنها دفاع نموده‌اند، و بین آنها انحراف پدید آمده است، یا از آن جهت که کسی برخاسته که شایستگی اقامه دین و آیین را نداشته است، و یا احکام بدعتی در آن پدید آمده جزو آن دین و آیین قرار گرفته است، و یا حاملان دین سست و تنبل بر آمده‌اند که بسیاری احکام مناسب را فرو گذاشت کرده‌اند، سپس جز آثار، از آنها چیزی باقی نمانده است که خبری از ریشه و اصل آن ندارند، و هر دین و مذهب، دیگری را نکوهش و ملامت کرده با آن درگیر شده است، و حق در خفا قرار گرفته است، لذا نیاز پدید آمد که امام راشدی در میدان بیاید و با دین و آیین‌ها چنان برخورد کند که خلیفه راشد با پادشاهان ظالم و ستمکار برخورد می‌نماید.
درس عبرت کامل برای شما در آنچه صاحب کتاب کلیله و دمنه بیان نموده که آن را از هندی به فارسی نقل کرده‌اند وجود دارد که آیین‌ها باهم آمیخته‌اند و او خواسته است که صواب را از میان آنها متحقق نماید، ولی جز به اندکی دست نیافته است، و نیز برای شما در آنچه اهل تاریخ از وضعیت زمان جاهلیت و پراگندگی ادیان آنها بیان داشته‌اند درس عبرتی وجود دارد.