حجة الله البالغه - جلد اول

باب۱:ابداع و خلق و تدبیر

خداوند متعال نسبت به ایجاد عالم دارای سه صفت به ترتیب زیر است:

۱- ابداع: و آن عبارت است از ایجاد چیزی نه از چیزی پس آن چیز از کتم عدم بدون ماده بیرون می‌آید؛ از رسول خدا جسؤال گردید: «ما أَوَّلُ هَذَا الأَمْرِ؟ كَانَ اللَّهُ وَلَمْ يَكُنْ شَىْءٌ قَبْلَهُ». «یعنی خداوند بود و پیش از او چیزی نبود».

۲- خلق: و آن عبارت است از ایجاد چیزی از چیزی همان‌‌گونه که آدم را از خاک آفرید و جن را از شعله آتش آفرید.

عقل و نقل هردو بر این دلالت دارند که خداوند جهان را به صورت انواع و اجناس آفریده است و برای هر نوع و جنسی، خاصیتی مقرر فرموده است پس خاصیت نوع بشر نطق، ظاهربودن بدن، استقامت قامه و فهم خطاب است و خاصیت نوع اسب شهه، دارای موی بدن، واژگون‌بودن قامت و عدم فهم خطابه است؛ خاصیت سمّ، کشندگی، و خاصیت زنجبیل حرارت و یبوست، و خاصیت کافور، سردی است و تمام انواع موجودات از قبیل: معدن، نباتات و حیوان‌ها بر همین قیاس‌اند.