کتب طبقه چهارم:
طبقه چهارم: آن کتاب‌هایی است که مصنفین آن‌ها بعد از مدت زمانی خواستند احادیثی را در آن جمع‌آوری نمایند که در دو طبقه اول وجود نداشته است و در مجامع و مسانید مخفی بوده‌اند، پس به آن‌ها توجه نموده‌اند، و آن‌ها زبان زد کسانی بوده‌اند که محدثین، احادیث آن‌ها را ننوشته‌اند، مانند بسیاری از واعظان، اهل اهواء و ضعفاء، و یا از آثار صحابه و تابعین یا از اخبار بنی اسرائیل یا از گفته‌های حکماء و واعظان بوده‌اند که راویان آن‌ها را از روی سهو یا دیده و دانسته به احادیث رسول خدا ج آمیخته‌اند، و یا از محتملات قرآن و حدیث صحیح بوده‌اند که گروهی نیک که از غوامض علم روایت آگهی نداشته‌اند آن‌ها را بالمعنی روایت نموده‌اند، لذا معانی آن‌ها را احادیث مرفوع قرار داده‌اند، و یا آن‌ها معانی بوده‌اند که از اشارات قرآن و حدیث مفهوم گشته آن‌ها را احادیث مستقلی پنداشته‌اند، یا جملات مختلفی بوده‌اند که در احادیث مختلفی وجود داشته‌اند، آن‌ها را یک حدیثی درآورده‌اند، مظنۀ اینگونه احادیث کتاب ضعفای ابن حبان، کامل ابن عدی، کتب خطیب، ابی نعیم، جوزقانی، ابن عساکر، ابن النجار و دیلمی است، و نزدیک است که مسند خوارزمی هم از همین طبقه باشد، بهترین احادیث این طبقه همان است که ضعیف باشند و بدترین آن است که موضوع یا مقلوب شدید النکارۀ باشد، ماده کتاب موضوعات ابن جوزی همین طبقه می‌باشد.