رضا و سخط وابسته به افعال بنا به سبب است:
و در دین خدا شوخی نیست، پس رضا و سخط خداوند که وابسته به این افعال هستند مبتنی بر سببی میباشند، و این از آنجاست که در اوصاف مشخصی هست که در حقیقت رضا و سخط وابسته به آنهاست و آنها بر دو قسم هستند:
یکی: از آنها نیکی و بدی و منافع و ضایعنمودن آنها و امثال آنهاست.
دوم: آنچه به مناهج و شرایع از قبیل مسدودنمودن دروازۀ تحریف و دوری از تسلسل و امثال آنهاست، و دارای محلها و لوازمی هستند که با هدف به آنها تعلق پیدا کرده و به خاطر توسع رضایت و نارضایتی به آنها نسبت داده میشود.
مانند آنچه گفته میشود که علت شفا بکارگیری داروست، ولی در حقیقت علت، پختهشدن اخلاط و بیرونانداختن آنها که به دنبال بکارگیری دارو انجام میگیرد.
و گفته میشود: علت تب، نشستن در آفتاب است و گاهی حرکت خستهکننده و گاهی خوردن غذای گرمی میباشد، حالانکه در حقیقت علت، گرمشدن اخلاط است که در حد ذات خود یکی است، ولی راههایی بهسوی آن و صورتهایی دارد.
اما مردم عمیقبین بر اصول اکتفاء نموده راهها و محلها را نادیده میگیرند، برخلاف عوام، و شرع به زبان جمهور نازل شده است.