حیات صحابه – جلد پنجم

ابی بن کعب و امامت تراویح برای مردم در زمان پیامبر صو در زمان عمر س

ابوداود به اسناد ضعیف از ابوهریره روایت نموده، که گفت: رسول خدا صدر رمضان در حالی نزد مردم بیرون رفت، که آنان در یک گوشه مسجد نماز می‏گزاردند، آن گاه گفت: «اینان کیستند؟» به او گفته شد: اینان مردمانی‏اند، که قرآن حفظ ندارند، و ابی بن کعب برای‌شان نماز می‏دهد، وآنان در عقب وی نماز می‏گزارند، فرمود: «به حق رسیده‏اند، و کار نیکویی انجام داده‏اند» [۳۵۰].

این چنین در جمع الفوائد آمده است. مالک، بخاری، ابن خزیمه و غیر ایشان از عبدالرحمن بن عبدالقاری روایت نموده‏اند که گفت: با عمر بن خطاب سشبی در رمضان به‌سوی مسجد بیرون رفتم، ناگهان متوجه شدیم، که مردی پراکنده و متفرق‏اند، مردی برای خودش نماز می‏خواند، و گروهی از عقبش همان نماز روی را می‏گزارند، آن گاه عمر گفت: من بر این باور هستم که اگر اینان را بر یک قاری جمع نمایم بهتر و افضل خواهد بود، بعد از آن تصمیم گرفت و ایشان را بر ابی بن کعب جمع نمود. باز شب دیگری با وی بیرون رفتم و مردم در عقب قاری خویش نماز می‏گزاردند، عمر گفت: بدعت نیکویی است این!! آنچه از آن می‏خوابید، از آنچه برایش قیام می‏کند بهتر است - هدفش آخر شب است [۳۵۱]- و مردم در اول شب قیام می‏نمودند [۳۵۲].

این چنین در الکنز و جمع الفوائد آمده است. و ابن سعد (۵۹/۵) از نوفل بن ایاس هذلی روایت نموده، که گفت: ما در زمان عمربن خطاب به صورت پراکنده و متفرق در مسجد در رمضان اینجا و آنجا می‏ایستادیم [۳۵۳]، و مردم به‌سوی خوش صداتر‌شان میل می‏نمودند، آن گاه عمر گفت: آیا اینان را نمی‏بینم که قرآن را به خوش آوازی گرفته‏اند؟ به خدا سوگند، اگر بتوانم این را تغییر خواهم داد، می‏گوید: جز سه شب درنگ ننموده بود، که ابی بن کعب را امر نمود، و او برای‌شان امامت کرد، بعد از آن در آخر صف‏ها ایستاد و گفت: اگر این بدعت باشد، به درستی که بدعت نیکویی است.

[۳۵۰] ضعیف. ابوداوود (۱۳۷۷) ابن عبدالبر در التمهید (۸/ ۱۱۱). [۳۵۱] یعنی: اگر شما همین قیام را از طرف اخیر شب می‏نمودید برای‌تان در ثواب بهتر بود، و حالا که نماز می‏خوانید و می‏خوابید، اجرش نظر به آخر شب کمتر است. م. [۳۵۲] بخاری (۲۰۱۰) و مالک در موطا (۱/ ۱۱۴/ ۳). [۳۵۳] البته برای نماز. م.