حیات صحابه – جلد پنجم

اقوال عمر و ابن مسعود درباره گرفتن علم از بزرگان

ابن عبدالبر در جامع العلم (۱۵۸/۱) از هلال وزان (از عبداللَّه بن عکیم) روایت نموده، که گفت: عمر سمی‏گفت: آگاه باشید، که صادق‏ترین گفته، گفته خداست، و بهترین هدایت، هدایت محمد صاست، و بدترین کارها نوآوری در دین است، آگاه باشید، مردم تا وقتی که علم از بزرگان‌شان به‌سوی آنها بیاید به خیر می‏باشند. و نزد وی هم چنین از بلال بن یحیی روایت است که عمربن خطاب گفت: من دانستم صلاح مردم چه وقت است، و فسادشان چه وقت است، وقتی که فقه از طرف خرد بیاید، بزرگ از وی نافرمانی می‏کند، و وقتی که فقه از طرف بزرگ بیاید خرد وی را پیروی می‏نماید و هر دو هدایت می‏شوند. و طبرانی در الکبیر و الأوسط از ابن مسعود سروایت نموده، که گفت: مردم همیشه صالح و متمسک می‏باشند، تا وقتی که علم برای‌شان از اصحاب محمد صو از بزرگان‌شان بیاید، و وقتی که از خردهایشان برای‌شان بیاید هلاک شده‏اند. هیثمی (۱۳۵/۱) می‏گوید: رجال آن ثقه دانسته شده‏اند. و ابن عبدالبر این را در جامع العلم (۱۵۹/۱) از ابن مسعود به مثل آن روایت کرده است. و نزد وی همچنان از او روایت است که گفت: مردم تا وقتی که علم را از بزرگانشان بگیرند به خیر می‏باشندِ، و وقتی آن را از خردها و شریرهای‏شان بگیرند هلاک می‏گردند و نزد وی همچنین از او روایت است که گفت: شما تا وقتی که علم در بزرگان‏تان باشد. بخیر می‏باشید. و وقتی که علم در خردهایتان باشد، خرد بزرگ را نادان و بی‌خرد می‏انگارد.