حیات صحابه – جلد پنجم

قول عبداللَّه بن مسعود و معاذ بن جبل درباره جماعت

مسلم، ابوداود، نسائی و ابن ماجه از ابن مسعود سروایت نموده‏اند که گفت: کسی که دوست دارد، فردا با خداوند، مسلمان روبرو شود، باید بر این نمازها، در همان جایی که برای آن‏ها اذان گفته [۲۷۴]می‏شود محافظت نماید، چون خداوند تعالی برای نبی‌تان سنن هدایت را مشروع گردانیده است، و این‏ها از سنن هدایت‌اند، و اگر شما در خانه‏هایتان نماز بگذارید، چنانکه این متخلف در خانه‏اش نماز می‏گزارد، سنت نبی‌تان را ترک نموده‏اید، و اگر سنت نبی‌تان را ترک نمودید گمراه می‏شوید، و هر مردی که خود را پاک سازد، و پاکی را نیکو دارد، و بعد به‌سوی مسجد از این مسجدها روی بیاورد، خداوند به او در هر گامی که بر می‏دارد نیکی‏ای می‏نویسد، و درجه‏ای بدان بلندش می‏کند، و بدیی را به سبب آن از وی محو می‏کند، و ما خود را چنان دریافتیم، که جز منافق معلوم النفاق، از جماعت تخلف نمی‏ورزید، و مردی در حالی به جماعت آورده می‏شد، که بر شانه‏های دو تن دیگر تکیه می‏داد و آنان وی را می‏آوردند، تا اینکه در صف ایستاد کرده می‏شد، و در روایتی آمده: ما خود را در حال یدریافتیم، که از نماز جز منافقی که نفاقش دانسته شده بود یا مریض تخلف نمی‏ورزید، حتی که مردی در میان دو مرد دیگر راه می‏رفت، و به نماز می‏آمد، و گفت: رسول خدا صسنن هدایت را به ما تعلیم داده است، و از سنن هدایت نماز در مسجدی است که در آن اذان داده می‏شود [۲۷۵]. این چنین در الترغیب (۲۲۴/۱) آمده است.

و این را هم چنین عبدالرزاق و ضیاء در المختارة به طول آن، چنانکه در الکنز (۱۸۱/۴) آمده، روایت کرده‏اند. و این را طیالبسی (ص۴۰) هم چنین به مانند آن روایت نموده، و افزوده است: و من هر یک از شما را چنان می‏یابم، که مسجدی در خانه‏اش دارد، و در آن نماز می‏گزارد، و اگر در خانه‏هایتان نماز بگذارید و مسجدهایتان را ترک کنید، سنت نبی‌تان را ترک نموده‏اید.

و ابونعیم در الحلیه (۲۳۵/۱) از معاذبن جبل سروایت نموده است، که گفت: کسی که دوست دارد، نزد خداوند ﻷدر امان باشد، باید به این نمازهای پنجگانه، در همان جاهایی که برای آن‏ها صدا می‏شود، بیاید، چون این‏ها از سنن هدایت‏اند، و از چیزهایی‏اند که نبی‌تان برای‌تان سنت گذاشته است، و نگوید: من در خانه‏ام جای نماز گزاردن دارم، و در آنجا نماز می‏گزارم، چون اگر شما این را انجام دهید، سنت نبی‌تان را ترک نموده‏اید، و اگر سنت نبی‌تان را ترک کنید گمراه می‏شوید.

[۲۷۴] یعنی: در مساغجد، که برای نمازها اذان گفته می‏شود و نماز با جماعت خوانده می‏شود، و مراد از سنن هدایت هم جماعت است نه خود نمازها. م. [۲۷۵] مسلم (۶۵۴) ابوداوود (۵۵۰) ابن ماجه (۷۷۷) احمد (۱/ ۳۸۲، ۴۱۵) نسائی (۲/ ۱۰۸).