حیات صحابه – جلد پنجم

قول ابوسفیان در اطاعت اصحاب از پیامبر صوقتی که آنان را دید نماز می‏گزارند

ابن ابی شیبه از عکرمه روایت نموده، و حدیث را به طول آن در صلح حدیبیه و فتح مکه ذکر نموده، و در آن آمده، به وی گفت: «ای ابوسفیان، اسلام بیاور سلامت می‏مانی»، آن گاه ابوسفیان ساسلام آورد، و عباس سوی را به منزل خود برد، هنگامی که صبح نمودند مردم برای وضو گرفتن برخاستند، ابوسفیان گفت: ای ابوالفضل مردم را چه شده است؟ به چیزی دستور داده شده‏اند؟ گفت: نه خیر، بلکه آنها برای نماز برخاسته‏اند، آن گاه عباس به وی امر نمود و او وضو گرفت، بعد از آن او را با خود نزد رسول خدا صبرد، هنگامی که رسول خدا صداخل نماز گردید تکبیر گفت و مردم هم تکبیر گفتند، بعد از آن رکوع نمود، مردم هم رکوع نمودند، بعد بلند شد و آنان نیز بلند شدند، ابوسفیان گفت: فرمانبرداری قوم پراکنده‏ای را که از اینجا و آنجا جمع شده باشند مثل امروز ندیده بودم، نه فارسیان مانند عزتمند مانند این‏ها برای بزرگ خود فرمانبرداراند و نه هم گروه‏های روم، ابوسفیان افزود: ای ابوالفضل پادشاهی برادر زاده ات بزرگ شده است، عباس به او گفت: این پادشاهی نیست بلکه نبوت است. این چنین در الکنز (۳۰۰/۵) آمده است، و طبرانی در الصغیر و الکبیر از میمونه لاین را روایت نموده، و میمونه حدیث را در غزوه فتح متذکر شده و در آن آمده: رسول خدا صبرای وضوء برخاست، و مسلمانان آب وضوی وی را می‏گرفتند و بر روهایشان می‏مالیدند، ابوسفیان گفت: ای ابوالفضل، پادشاهی برادرزاده ات بزرگ شده است، عباس سگفت: پادشاهی نیست بلکه نبوت است و به خاطر نبوت است که به وی این قدر دلباخته‏اند [۲۹۳]. هیثمی (۱۶۴/۶) می‏گوید: در این یحیی بن سلیمان بن نضله آمده و وی ضعیف می‏باشد.

و ابن کثیر در البدایه (۲۹۱/۴) می‏گوید: و عروه ذکر نموده که: ابوسفیان وقتی همان شبی را که نزد عباس بود صبح نمود، و مردم را دید که به نماز روی می‏آورند و برای طهارت پراکنده می‏شوند، ترسید و به عباس گفت: این‏ها چه می‏کنند؟ پاسخ داد: آنان اذان را شنیده‏اند، و برای نماز پراکنده می‏شوند، و هنگامی که نماز حاضر گردید و اینان را دید که به رکوع وی رکوع می‏کنند و به سجده‏اش سجده می‏کنند گفت: ای عباس به هر چه ایشان را امر کند انجام می‏دهند؟ گفت: آری، به خدا سوگند، اگر ایشان را به ترک طعام و نوشیدنی امر کند، اطاعتش می‏کنند.

[۲۹۳] ضعیف. طبرانی در الکبیر (۲۳/ ۴۳۳، ۴۳۵) در سند آن یحیی بن سلیمان بن نضلة ضعیف است: المجمع (۶/ ۱۶۴).