حیات صحابه – جلد پنجم

سخنان عمر سدر این باره

ابن عبدالبر در جامع العلم (۱۳۴/۲) از ابن شهاب روایت نموده است که: عمربن خطاب سدر حالی که بر منبر قرار داشت فرمود: ای مردم، فقط رأی رسول خدا صدرست بود، چون خداوند به او نشان می‏داد و از ما فقط گمان و تکلف است [۵۶۷]و نزد وی (۱۳۵/۲) از صدقه بن ابی عبداللَّه روایت است که عمربن خطاب می‏گفت: اصحاب رأی دشمنان سنن‏اند، حفظ سنت آنان را خسته ساخته است، به این اساس سنت از نزدشان رفته است، و آن را حفظ ندارند، لذا وقتی سئوال شدند، حیا نمودند که بگویند: نمی‏دانیم، و با سنت‏ها با رأی‌شان به معارضه برخاستند، بنابراین من شما را از آن بر حذر می‏سازم. و نزد وی (۱۳۶/۲) هم چنان از عمر روایت است که گفت: سنت آنست که خدا و رسولش ترسیم نموده و به جای گذاشته باشند، خطای رأی را برای امت سنت مگردانید. و حدیث اول را ابن ابی حاتم و بیهقی نیز از عمر به مثل آن روایت کرده‏اند، چنان که در الکنز (۲۴۱/۵) آمده است، و بیهقی افزوده:

﴿وَإِنَّ ٱلظَّنَّ لَا يُغۡنِي مِنَ ٱلۡحَقِّ شَيۡ‍ٔٗا﴾[النجم: ۲۸].

ترجمه: «و به درستی که و هم در شناخت حقیقت چیزی نفع نمی‏رساند».

و ابن المنذر از عمروبن دینار روایت نموده، که مردی به عمر گفت: به آنچه خداوند برایت نشان می‏دهد حکم کن [۵۶۸]، گفت: باز ایست، این ویژه پیامبر صاست. این چنین در الکنز (۲۴۱/۵) آمده است.

[۵۶۷] ضعیف منقطع. ابن عبدالبر در الجامع (۲/ ۱۳۴) ابوداوود (۳۵۸۶) آلبانی می گوید: منقطع است. [۵۶۸] یعنی بدانچه حکم نما، که خداوند برایت نشان میدهد و الهام می‏کند، چون تو از طرف خداوند رهبری و هدایت می‏شوی، ولی عمر گفته‏اش را رد نمود، و گفت: این کار ویژه پیامبر صبود، و ما ملزم هستیم که طبق احکام الهی و سنت نبوی حکم نماییم، نه از دل خود. م.