حیات صحابه – جلد پنجم

اجتهاد ابن عباس و ابی ب

ابن عبدالبر در العلم (۵۷/۲) از عبداللَّه بن ابی یزید روایت نموده است، که گفت: ابن عباس بوقتی از چیزی پرسیده می‏شد، اگر [جواب آن] در کتاب خدا می‏بود همان را می‏گفت: و اگر در کتاب خدا نمی‏بود، و از رسول خدا صمی‏بود آن را می‏گفت: و اگر در کتاب خدا نمی‏بود، و از رسول خدا صهم نمی‏بود، و از ابوبکر و عمر بمی‏بود آن را می‏گفت: و اگر در کتاب خدا نمی‏بود، و از رسول خدا صهم نمی‏بود و از ابوبکر و عمر هم نمی‏بود، به رأی خود اجتهاد می‏نمود. و نزد وی هم چنان از ابن عباس روایت است که گفت: وقتی حجت و دلیل از علی سبرای مامی آمد، از آن عدول نمی‏نمودیم. و ابن سعد (۱۸۱/۴) حدیث اول را به معنای آن روایت کرده است. و ابن عبدالبر در العلم (۵۸/۲) از مسروق روایت نموده، که گفت: ابی بن کعب سرا از چیزی پرسیدم، گفت: آیا این اتفاق افتاده است؟ گفتم: نخیر، گفت: راحتمان بگذار، وقتی که اتفاق افتاد، در آن به رأی خود برایت اجتهاد می‏کنیم.