حیات صحابه – جلد پنجم

کفاره مجلس قول پیامبر ص: کفاره مجلس سبحانک اللهم و بحمدک است

ابن ابی الدنیا، نسائی - لفظ از هر دوی‌شان است -، حاکم و بیهقی از عایشه لروایت نموده‏اند که گفت: رسول خدا صوقتی که در مجلس می‏نشست یا نماز می‏گزارد کلماتی را به زبان می‏آورد، عایشه وی را از آن کلمات پرسید: فرمود: «اگر صحبت خیر نموده باشد آن کلمات بر صحبت‏های وی تا روز قیامت مهر می‏باشد، و اگر به شر صحبت نموده باشد، آن کلمات برایش کفاره می‏باشد: «سبحانك اللهم وبحمدك لا إله إلا أنت أستغفرك وأتوب إليك»، «بار خدایا! تو پاک هستی، و ثنا و ستایش برای توست، معودی جز تو نیست، از تو آمرزش می‏طلبم و به سویت توبه می‏نمایم» [۶۳۰].

و نزد ابوداود از ابوبرزه اسلمی سروایت است که گفت: رسول خدا صدر پایان کارش وقتی که می‏خواست از مجلس برخیزد می‏گفت: «سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ، أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ، أَسْتَغْفِرُكَ وَأَتُوبُ إِلَيْكَ»، ترجمه: «بار خدایا تو پاک هستی، و ثنا و ستایش برای توست، شهادت می‏دهم که معبودی جز تو نیست، از تو مغفرت می‏خواهم و به‌سوی تو توبه می‏کنم»، آن گاه مردی گفت: ای رسول خدا تو قولی را می‏گویی، که درگذشته نمی‏گفتی، فرمود: «کفاره آنچه است که در مجلس می‏باشد» [۶۳۱]. این را هم چنان نسائی روایت نموده - لفظ از وی است - و حاکم هم روایت کرده - و صحیحش دانسته - و طبرانی هم در هر سه کتابش مختصراً به اسناد جید از رافع بن خدیج سروایت کرده، و مثل حدیث ابوبرزه را متذکر شده، و بعد از این قولش «وَأَتُوبُ إِلَيْكَ» افزوده: «عملت سوءاً وظلمت نفسي فاغفر لي انه لا يغفر الذنوب الا انت»، ترجمه: «عمل بد نمودم و بر نفسم ظلم کردم، پس برایم بیامرز، چون گناهان را جز تو دیگر کسی نمی‏بخشد». می‏گوید: گفتم: ای رسول خدا، این کلمات را نو پیدا نموده‏ای، گفت: «آری، جبرئیل نزدم آمد و گفت: ای محمد این‏ها کفاره‏های مجلس‏اند» [۶۳۲]. این چنین در الترغیب (۷۲/۳) آمده است.

[۶۳۰] صحیح. ابن ابی الدنیا و نسائی در عمل الیوم و اللیلة و حاکم و بیهقی. آلبانی آن را در صحیح الترغیب (۱۵۱۸) صحیح دانسته است. [۶۳۱] صحیح. ابوداوود (۴۸۵۹) آلبانی آن را در صحیح الترغیب (۱۵۱۷) صحیح دانسته است. [۶۳۲] ضعیف. حاکم (۱/ ۵۳۷) و نسائی و لفظ حدیث از اوست و طبرانی در کبیرو اوسط و صغیر. آلبانی آن را در ضعیف الترغیب (۱۲۰) ضعیف دانسته است.