حیات صحابه – جلد پنجم

امید پیامبر صکه امتش نصف اهل جنت باشد

ترمذی از عمران بن حصین سروایت نموده - و آن را صحیح دانسته - که گفت: هنگامی که نازل شد:

﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱتَّقُواْ رَبَّكُمۡ﴾تا به این قول خداوند ﴿وَلَٰكِنَّ عَذَابَ ٱللَّهِ شَدِيدٞ﴾[الحج: ۱-۲].

ترجمه: «ای مردم! از پروردگاتان بترسید... ولیکن عذاب خداوند شدید است».

می‏گوید: و این آیه در حالی بر وی نازل گردید که در سفر بود، و گفت: «آیا می‏دانید که آن چه روزی می‏باشد؟» گفتند: خدا و پیامبرش داناترند، گفت: «آن روزی است که خداوند به آدم می‏گوید: گروه اهل آتش را بفرست، پاسخ می‏دهد: ای پروردگارم، گروه اهل آتش کدامند؟ می‏گوید: نهصدونودونه تن به‌سوی دوزخ‌اند و یک تن به‌سوی جنت» آن گاه مسلمانان به گریه افتادند، و رسول خدا صفرمود: «نزدیک شوید و عمل نیکو کنید، چون هرگاه نبوتی آمده، پیش از آن جاهلیتی بوده است»، افزود: «همان عدد از جاهلیت گرفته می‏شود، اگر کامل شد خوب، و اگر نشد از منافقین کامل کرده می‏شود، مثال شما و مثال امت‏ها چون غده‏ای است در بازوی حیوان یا مانند خال در پهلوی شتر»، بعد از آن گفت: «من امیدوارم که ربع اهل جنت باشید»، آن گاه آنان تکبیر گفتند، بعد از آن گفت: «من امیدوارم که ثلث اهل جنت باشید»، و تکبیر گفتند: بعد از آن فرمود: «من امیدوارم که نصف اهل جنت باشید» و آنان تکبیر گفتند، راوی می‏افزاید: نمی‏دانم که دو سوم هم گفت یا خیر [۸۵]. این چنین این را امام احمد و ابن ابی حاتم روایت نموده‏اند.

و نزد بخاری در تفسیر این آیه از ابوسعید سروایت است که گفت: پیامبر صفرمود: «خداوند تعالی روز قیامت می‏گوید: ای آدم، پاسخ می‏دهد: لبیک ربنا و سعدیک، آن گاه به صدایی فریاد می‏کند: خداوند تو را امر می‏کند که از ذریه ات گروهی را به‌سوی آتش بیرون کن، می‏پرسد: ای پروردگار، اهل آتش کی‏اند؟ می‏فرماید: از هر هزار - می‏پندارمش گفت: - نهصدونودونه تن، آن گاه است که هر حامله‏ای حملش را می‏گذارد و پسر پیر می‏گردد.

﴿وَتَرَى ٱلنَّاسَ سُكَٰرَىٰ وَمَا هُم بِسُكَٰرَىٰ وَلَٰكِنَّ عَذَابَ ٱللَّهِ شَدِيدٞ﴾[الحج: ۲].

ترجمه: «و مردم را مست می‏بینی، در حالی که آنان مست نیستند، بلکه عذاب خداوند سخت است».

این بر مردم گران تمام شد، حتی که روی‏هایشان تغییر نمود، آن گاه پیامبر صفرمود: «از یأجوج و مأجوج نهصدونودونه تن و از شما یک تن، شما در میان مردم چون موی سیاه در پهلوی گاو سفید، یا چون موی سفید در پهلوی گاو سیاه هستید، و من امیدوارم که ربع اهل جنت باشید»، و ما تکبیر گفتیم، بعد از آن فرمود: «ثلث اهل جنت» و تکبیر گفتیم، بعد از آن گفت: «نصف اهل جنت» [۸۶]و تکبیرگفتیم. این را بخاری در غیر این موضع هم روایت نموده، و مسلم هم روایت کرده، و نسائی آن را در تفسیرش روایت نموده است. این چنین در تفسیر ابن کثیر (۲۰۴/۳) آمده است. حاکم (۵۶۸/۴) این را از ابن عباس سبه مانند آن روایت نموده، و در روایتش آمده: این بر قوم گران تمام شد و اندوه و رنج دامن گیرشان گردید.

[۸۵] صحیح. ترمذی (۳۱۶۸) نگا: الصحیحة (۸۴۹). [۸۶] بخاری (۴۷۴۱) مسلم (۲۲۲).