حیات صحابه – جلد پنجم

تفسیر ابن جریر درباره این قول خداوند تعالی: و ما کان المؤمنون لینفروا کافه

ابن جریر (۵۱/۱۱) بعد از این که اقوال مختلف را در تفسیر این قول خداوند تعالی:

﴿وَمَا كَانَ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ لِيَنفِرُواْ كَآفَّةٗ﴾الایه، ذکر میکند: درباره این قول خداوند ﴿لِّيَتَفَقَّهُواْ فِي ٱلدِّينِ وَلِيُنذِرُواْ قَوۡمَهُمۡ إِذَا رَجَعُوٓاْ إِلَيۡهِمۡ﴾[التوبة: ۱۲۲]. ترجمه: «تا که در دین تفقه و علم حاصل کنند، و وقتی به طرف قوم‌شان بازگشتند آنان را بیم دهند».

بهترین و راجح‏ترین قول‏ها به صواب قول کسی است که گفت: تا طایفه‏ای که بسیج شده تفقه حاصل کند، البته از خلال مشاهده و دیدن نصرت خداوند برای اهل دینش و برای یاران پیامبرش، بر ضد دشمنانش و کافران، این گروه با دیدن و مشاهده عملی، حقیقت علم و جایگاه اسلام را می‏داند، و پیروزی و غلبه‏اش را بر ادیان دیگر درک می‏کند، امری که اگر کسی آن را نمی‏دانست حالا بعد از شرکت عملی می‏داند، و باید قوم‌شان را بیم دهنده، یعنی آنان را پس از دیدن و مشاهده عملی حالات کفار و اهل شرک کسانی که مسلمانان بر آن‏ها پیروزی حاصل کردند، دروقت برگشت به سوی‌شان بترسانند، که اینان هم اگر محتاط نباشند، ممکن است همان غضب و قهر خداوند که بر اهل شرک نازل گردید، و این گروه شاهدش بودند، بر این قوم نیز نازل گردد، و این عمل را گروه شرکت کننده در جهاد در وقت برگشت خود از جنگ به‌سوی قوم‌شان انجام دهد، تا باشد قوم آنان بترسند، می‏افزاید: ممکن است قوم آنان، وقتی آنان مشاهدات عملی خویش را برای‌شان بیان کنند و آنان را بترسانند، بر اثر این بترسند و به خدا و پیامبرش ایمان بیاورند، البته از ترس این که بر سرشان همان چیزی نازل شود، که بر سرکسانی که خبرشان را شنیدند، نازل شده بود.