حیات صحابه – جلد پنجم

خواب اهل صفه و ابوذر و بعضی اصحاب در مسجد

ابن سعد در الطبقات (۲۰/۲) از یزید بن عبداللَّه بن قسیط روایت نموده است، که گفت: اصحاب صفه گروهی از یاران رسول خدا صبودند که منزلی برای خود نداشتند، و در عهد رسول خدا صدر مسجد می‏خوابیدند و در سایه آن زندگی می‏کردند، و غیر آن مأوایی نداشتند، و رسول خدا صآنان را وقتی که نان شب فرا می‏رسید دعوت می‏نمود، و ایشان را بر اصحاب خود تقسیم می‏کرد، و گروهی از آنان با رسول خدا صنان شب را صرف می‏نمودند، تا اینکه خداوند غنا و فراخی آورد. و احمد از اسماء - یعنی دختر یزید [۲۳۵]- روایت نموده که: ابوذر غفاری سخدمت پیامبر خدا صرا می‏نمود، و وقتی که از خدمت وی فارغ می‏شد، به مسجد می‏رفت، و همان مسجد خانه‏اش بود که در آن تکیه می‏داد، روزی رسول خدا صداخل گردید، و ابوذر را بر زمین در مسجد افتاده یافت، آن گاه رسول خدا صپاهای وی را تکان داد، تا اینکه نشست، و پیامبر خدا صبه او گفت: «آیا تو را در خواب نمی‏بینم؟» ابوذر گفت: ای رسول خدا پس در کجا بخوابم؟ و آیا من خانه‏ای غیر این دارم؟ و حدیث را در امر خلافت متذکر شده [۲۳۶]. هیثمی (۲۲/۲) می‏گوید: این را احمد روایت نموده، و طبرانی بعضی آن را در الکبیر روایت کرده است، و در آن شهر بن حوشب آمده، و درباره وی کلام است، و ثقه نیز دانسته شده. و نزد طبرانی در الأوسط از ابوذر روایت است که: وی خدمت پیامبر صرا می‏نمود، و وقتی از خدمتش فارغ می‏شد، به مسجد آمده در آن می‏خوابید. در این روایت نیز شهر آمده، چنانکه هیثمی گفته است، و قصه‏های ابوذر و غیر وی از اصحاب در بخش خواب در مسجد در مهمانی مهمانان گذشت.

و بیهقی و ابن عساکر از حسن روایت نموده‏اند که: وی در مورد خواب چاشت در مسجد پرسیده شد، پاسخ داد: عثمان بن عفان سرا وقتی که خلیفه بود، دیدم که در وقت چاشت در مسجد می‏خوابید. این چنین در الکنز (۲۶۱/۴) آمده است. و ابن ابی شیبه از ابن عمر بروایت نموده، که گفت: ما در حالی که جوان بودیم در زمان رسول خدا صدر مسجد می‏خوابیدیم. و نزد وی هم چنین از ابن عمر سروایت است که: ما نماز جماعت را می‏خواندیم و باز بر می‏گشتیم و در وقت چاشت می‏خوابیدیم. این چنین در الکنز (۲۶۱/۴) آمده است. و ابن سعد (۲۹۴/۳) از زهری روایت نموده، که گفت: عمربن خطاب سفرمود: وقتی که یکی از شما در مسجد طولانی نشست، ایرادی ندارد که پهلویش را بر زمین بگذارد، چون این پسندیده است تا او در نشستنش خسته نشود. و عبدالرزاق از خلید ابواسحاق روایت نموده، که گفت: ابن عباس برا از خواب در مسجد پرسیدم، گفت: اگر برای نماز و طواف بخوابی اشکالی ندارد. این چنین در الکنز (۲۶۱/۴) آمده است.

[۲۳۵] در المجمع و اصل: دختر زید آمده، که تصحیف است. [۲۳۶] ضعیف. احمد (۶/ ۴۵۷) نگا: المجمع (۲/ ۲۲).