حیات صحابه – جلد پنجم

ترغیب ابو درداء سبه علم

ابن عبدالبر در جامعش (۲۸/۱) از حمید و او از حسن روایت نموده که: ابودرداء سگفت: عالم باش یا متعلم یا دوست دار یا پیرو باش، و پنجم مباش که هلاک می‏گردی. می‏گوید: به حسن گفتم: پنجم کیست؟ گفت: متبدع. و ابونعیم در الحلیه (۲۱۳/۱) از ضحاک روایت نموده، که گفت: ابودرداء گفت: ای اهل دمشق، شما برادران در دین هستید، و همسایه‏ها در منزل و مددکاران بر دشمنان، چه شما را از مودت و دوستی ام باز می‏دارد؟ تکلیف من بر غیر از شماست، چرا من شما را در حالی می‏بینم که علمای‌تان از دنیا می‏روند و جاهلان‌تان نمی‏آموزند؟ و شما را می‏بینم که به چیزی روی آورده‏اید که برای‌تان تضمین شده است [۳۷۵]، و چیزی را ترک نموده‏اید که بدان امر شده‏اید؟ آگاه باشید، قومی ساختمان‏های شامخی ساختند، زیاد جمع نمودند و آرزوهایشان دراز شد، ولی قبرها ساختمان‏هایشان شد، و آرزوهایشان به غرور مبدل شد و فرا آورده‏ها و دست آورد‌هایشان نابود شد، آگاه باشید، بیاموزید و بیاموزانید، چون عالم و متعلم در اجر برابراند، و در مردم بعد از آن خبری نیست.

و نزد وی همچنان (۲۲۲/۱) از حسان روایت است که گفت: ابودرداء به اهل دمشق گفت: آیا بر این که از نان گندم سال به سال سیر شدید راضی گردیدید؟ در مجالس‌تان ذکر خداوند نمی‏شود، چرا علمای‌تان می‏روند و جهال‌تان نمی‏آموزند؟ اگر علمای‌تان بخواهند زیاد می‏شوند، و اگر جاهلان علم را جستجو کنند در می‏یابند، رزق و منافع را با ادای فرایض و احکامی که بر شما لازم گردانیده شده به دست آورید [۳۷۶]، سوگند به ذاتی که جانم در دست اوست، هر امتی که هلاک گردیده است، به سبب پیروی خواهشاتش و پاک دانستن و تزکیه نمودن خودش هلاک گردیده است. و نزد وی (۲۱۳/۱) از معاویه بن قره از پدرش از ابودرداء روایت است که گفت: قبل از اینکه علم برداشته شود بیاموزید، برداشته شدن علم رفتن علما است، عالم و متعلم در اجر و پاداش برابراند، و مردم دو نوع‌اند: عالم یا متعلم، و در میان این دو خیر نیست. و ابن عبدالبر در جامعش (۳۲/۱) از عبدالرحمن‏ابن مسعود فزاری روایت نموده، که ابودرداء گفت: هر کسی که صبحگاهان به مسجد برای آموختن یا یاد دادن خیری برود، برایش اجر و پاداش مجاهدی نوشته می‏شود که با غنیمت برمی‏گردد. و نزد وی همچنان (۳۱/۱) از ابن ابی هذیل روایت است که گفت: ابودرداء فرمود: کسی که رفتن بامداد و شامگاه برای علم را جهاد ندارند، عقل و رأیش ناقص شده است. و نزد وی همچنان (۱۰۰/۱) از رجاء بن حیوه از ابودرداء روایت است که گفت: علم منوط به آموختن است.

[۳۷۵] یعنی: رزق. [۳۷۶] که از جمله آن‏ها طلب علم است.