حیات صحابه – جلد پنجم

چه کسی برای مردم در زمان پیامبر صو خلفای راشدین فتوا می‏داد

ابن سعد (۱۶۷/۴) از سهل بن ابی خیثمه روایت نموده، که گفت: کسانی که در زمان پیامبر خدا صفتوا می‏دادند، سه تن از مهاجرین بودند و سه تن از انصار: عمر، عثمان، علی، ابی بن کعب، معاذبن جبل و زیدبن ثابت ش. و در نزد وی هم چنان (۱۶۸/۴) از مسروق روایت است که گفت: اصحاب فتوا از یاران پیامبر خدا صاینان بودند: علی، ابن مسعود، زید، ابی بن کعب و ابوموسای اشعری، و ابن سعد (۱۷۵/۴) از قبیصه بن ذؤیب بن حلحله روایت نموده، که گفت: زیدبن ثابت در مدینه در قضا، فتوا، قرائت و فرائض در زمان عمر، عثمان، وقت اقامت علی در مدینه، و پنج سال بعد از آن، تا این که معاویه در سال چهلم خلافت را به عهده گرفت، رئیس بود، و همینطور در مقام خود باقی بود، تا اینکه زید در سال چهل و پنجم درگذشت.

و ابن سعد (۱۸۱/۴) از عطاء بن یسار روایت نموده که: عمر و عثمان بابن عباس برا فرا می‏خواندند، و با اهل بدر مشوره می‏داد، و در زمان عمر و عثمان تا روزی که درگذشت فتوا می‏داد. و ابن سعد (۱۸۷/۴) از زیادبن میناء روایت نموده، که گفت: ابن عباس، ابن عمر، ابوسعید خدری، ابوهریره، عبداللَّه بن عمروبن العاص، جابربن عبداللَّه، رافع بن خدیج، سلمه بن اکوع، ابوواقد لیثی و عبداللَّه بن بحینه و امثال اینها از اصحاب رسول خدا صدرمدینه فتوا می‏دادند و از رسول خدا صاز ابتدای وفات عثمان تا درگذشت خودشان حدیث بیان می‏کردند، و کسانی که از جمله اینان فتوا به آنان محول گردید: ابن عباس، ابن عمر، ابوسعید خدری، ابوهریره، و جابربن عبداللَّه بودند. و ابن سعد (۱۸۹/۴) از قاسم [۵۷۷]روایت نموده، که گفت: عایشه لدر خلافت ابوبکر، عمر و عثمان و از آن به بعد تا این که درگذشت فتوا می‏داد، خداوند رحمتش کناد، و من ملازمش بودم و او به من احسان و نیکویی می‏نمود... و حدیث را ذکر نموده.

[۵۷۷] وی قاسم بن محمدبن ابی بکر الصدیق (برادرزاده عایشه) است.