حیات صحابه – جلد پنجم

پیامبر صو گذاشتن سعدبن معاذ در مسجد هنگامی که در روز خندق مجروح گردید

بخاری و مسلم از عایشه لروایت نموده‏اند که گفت: سعد سدر روز خندق مجروح گردید، وی را مردی از قریش که به او حبان بن عرقه گفته می‏شد، به تیر زد، و تیر وی در شاهرگ [۲۳۳]او اصابت نموده بود پیامبر صبرای او خیمه در مسجد برپا نمودم تا او را از نزدیک عیادت کند. هنگامی که از خندق برگشت سلاح را گذاشت و غسل نمود، آنگاه جبرئیل در حالی نزدش آمد که از سرش غبار می‏ریخت وی گفت سلاح را گذاشتی، به خدا سوگند من آن را نگذاشته‏ام و به‌سوی آنان بر. فرمود به کدام سو؟ وی به‌سوی بنی قریظه اشاره نمود. آن گاه پیامبر نزد آنان رفت و آنان تابع حکم پیامبر شدند: پیامبر داوری را در بین آنان به سعد محول گردانید. سعد گفت من درباره آنان چنین حکم می‏کنم که جنگ جویان آنان کشته شوند و زنان و اولادشان کنیز و برده گرفته شوند، و اموال‌شان تقسیم گردد، هشام می‏گوید: پدرم برایم از عایشه لخبر داد که سعد گفت: بار خدایا، تو می‏دانی که جهاد علیه هیچکسی در راه تو برایم محبوب‏تر، از جهاد علیه قومی که پیامبرت را تکذیب و اخراج نموده‏اند نیست. بار خدایا، من گمان می‏کنم که تو جنگ را در میان ما و ایشان تمام نموده‏ای، و اگر از جنگ قریش چیزی باقی مانده باشد، مرا برای آنان باقی بگذار تا با ایشان در راه تو جهاد کنم، و اگر جنگ را تمام نموده باشی، این زخم را بترکان و مرگم را در آن بگردان، آن گاه وسط زخمش ترکید -، و در مسجد آنان خیمه‏ای بود از بنی غفار - ناگهان دیدند که به طرف‌شان خون در جریان است، آنان گفتند: ای اهل خیمه، این چیست که از طرف شما به‌سوی ما می‏آید؟ ناگهان دیده شد که خون از زخم سعد در جریان است، و او بر اثر آن درگذشت [۲۳۴]. این چنین در جمع الفوائد (۵۲/۲) آمده است.

[۲۳۳] رگی است در ذراع که رگ چهار اندام نیز می‏گویند، و در عربی برایش اکحل گفته می‏شود. م. [۲۳۴] بخاری (۴۶۳) و (۴۱۲۲) و مسلم (۱۷۶۹).