حیات صحابه – جلد پنجم

پیامبر صو آموزش اذکاری به فقیران اصحاب که به آن اجر داده شوند

بخاری و مسلم - لفظ از مسلم است - از ابوهریره سروایت نموده‏اند که: فقرای مهاجرین نزد رسول خدا صآمدند و گفتند: ثروتمندان درجه‏های بلند و نعمت همیشگی را بردند! پرسید: «و آن کدام است؟» گفتند: آنان طوری که ما نماز می‏گزاریم نماز می‏گزارند، و طوری که روزه می‏گیریم روزه می‏گیرند، ولی آنان صدقه می‏دهند و ما صدقه نمی‏دهیم، غلام آزاد می‏کنند و ما آزاد نمی‏کنیم، رسول خدا صفرمود: «آیا شما را چیزی نیاموزم، که آن کسانی را که از شما سبقت نموده‏اند درک نمایید، و از کسانی که بعد از شمایند سبقت نمایید؟ و هیچ کسی بهتر از شما نباشد، مگر کسی که مثل عمل شما انجام دهد»، گفتند: آری، ای رسول خدا، گفت: «بعد از هر نماز سی و سه بار تسبیح، تکبیر و حمد بگویید»، ابوصالح می‏گوید: دوباره فقرای مهاجرین به‌سوی رسول خدا صبرگشتند و گفتند: برادران مال دار ما از آنچه ما نمودیم شنیدند، و آنان نیز مثل آن را انجام دادند، رسول خدا صفرمود: «آن فضل خداوند است، که برای هر کسی بخواهد می‏دهد». سُمَی می‏گوید: برای یکی از اهل خانواده‏ام این حدیث را بیان نمودم، گفت: دچار وهم شده‏ای، برایت گفته است: سی و سه بار تسبیح می‏گویی، سی و سه بار حمد می‏گویی و سی و چهار بار تکبیر می‏گویی، می‏گوید: آن گاه به طرف ابوصالح برگشتم و آن را برایش یادآور گردیدم، وی دستم را گرفت و گفت: «اللهُ أكبرُ وسُبحانَ اللهِ والحمدُ لله اللهُ أكبرُ وسبحانَ اللهِ والحمدُ لله» تا این که تعداد همه‌شان به سی و سه برسد [۶۸۸]. این را ابوداود هم روایت نموده، و لفظش چنین است: ابوهریره سگفت، ابوذر سفرمود: ای رسول خدا، ثروتمندان اجرها و پاداش‏ها را بردند، و به معنای آن را متذکر شده [۶۸۹]. و در روایتش آمده: «بعد از هر نماز خداوند را سی و سه بار به بزرگی یاد می‏کنی، و سی و سه بار حمدش می‏گویی و سی و سه بار تسبیحش، و آن را «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ» خاتمه می‏بخشی، به این صورت گناهانت بخشیده می‏شوند، اگرچه مثل کف بحر باشند». ترمذی هم این را روایت نموده، و حسنش دانسته، و نسائی آن را از ابن عباس ببه مثل آن روایت کرده، و هر دو در آن گفته‏اند: «وقتی که نماز گزاردید بگویید: سبحان‏اللَّه، سی و سه بار، الحمدلله سی و سه بار،اللَّه اکبر سی و چهار بار و لا إله إلا اللهده بار» [۶۹۰]. این چنین در الترغیب (۱۱۰/۳) آمده روایت نموده و بخاری در التاریخ و طیالیسی و ابن عساکر از ابوذر مثل این را روایت کرده و افزوده‏اند: و بعد از آن صدقه‏ها را یاد نمود چنان که در الکنز (۲۹۶/۱) آمده است. ابن عساکر این را از ابوهریره مثل روایت ابوداود، چنان که در الکنز (۳۱۵/۳) آمده، و گفته: سندش حسن است. و بزار این را از ابن عمر بآمده، و گفته: سندش حسن است. و بزار این را از ابن عمر بخیلی طولانی، چنان که در المجمع (۱۰۱/۱۰) آمده، روایت نموده است.

[۶۸۸] مسلم (۵۹۵) و بخاری (۸۴۳). [۶۸۹] صحیح. ابوداوود (۱۵۰۴) آلبانی آن را صحیح دانسته است. [۶۹۰] ضعیف. ترمذی (۴۱۰) آلبانی می گوید: سند آن ضعیف است و در ضمن تکبیر ده بار در آن منکر است.