حیات صحابه – جلد پنجم

برابر نمودن و ترتیب صف‌ها توجه و اهتمام پیامبر صبه برابر نمودن صف‏های اصحابش در نماز

ابن خزیمه در صحیحش از براء بن عازب سروایت نموده، که گفت: رسول خدا صدر به سمت صف می‏آمد، و سینه‏ها و شانه‏های مردم را برابر می‏نمود و می‏گفت: «نابرابر و مختلف نشوید که قلب‏هایتان مختلف می‏شود، خداوند و ملائک بر صف اول درود می‏فرستند» [۲۷۸]. این چنین در الترغیب (۲۸۲/۱) آمده است. و نزد ابوداود به اسناد حسن از براء روایت است که گفت: رسول خدا صاز یک سمت صف به ناحیه دیگرش می‏رفت و بر سینه‏ها و شانه‏هایمان دست می‏کشید و می‏گفت: «مختلف نشوید»... و مانند آن را متذکر شده [۲۷۹]، این چنین در الترغیب (۲۸۹/۱) آمده است. مسلم و ائمه چهارگانه به غیر از ترمذی از جابربن سمره سروایت نموده‏اند که: رسول خدا صپیش ما آمد و گفت: «آیا چنان صف نمی‏بندید، که ملائک نزد پروردگارشان صف می‏بندند؟» گفتیم: ای رسول خدا، ملائک چگونه نزد پروردگار‌شان صف می‏بندند؟ فرمود: «صف‏های اول را تمام می‏کنند و در صف به هم می‏چسبند و ملحق می‏شوند» [۲۸۰]. این چنین در الترغیب (۲۸۳/۱) آمده است.

و نزد ابوداود و ابن ماجه از جابر بن سمره سروایت است که گفت: با رسول خدا صنماز گزاردیم، به سوی‌مان اشاره نمود که بنشینیم و نشستیم، فرمود: «چه شما را باز می‏دارد، که چون ملائک صف بندید»... و مانند آن را ذکر نموده [۲۸۱]. چنانکه در الکنز (۲۵۵/۴) آمده است.

و مالک و ائمه شش گانه به جز بخاری [۲۸۲]از نعمان بن بشیر سروایت نموده‏اند که: رسول خدا صصف‏های ما را طوری برابر می‏نمود، انگار که تیرها را برابر می‏نماید، تا اینکه دریافت که ما آن را از وی آموختیم، بعد از آن روزی بیرون آمد و ایستاد و نزدیک بود تکبیر بگوید، آن گاه مردی را دید که سینه‏اش را از صف بیرون کشیده است، فرمود: «بندگان خدا، یا صف‏هایتان را برابر کنید، یا اینکه خداوند در چهره‏هایتان دگرگونی می‏آورد» [۲۸۳].

و در روایتی نزد ابوداود و ابن حبان در صحیحش آمده، که گفت: آن گاه من هر مرد را دیدم که شانه‏اش را به شانه رفیقش و زانویش را به زانوی رفیقش و قوزک پایش را به قوزک پای وی می‏چسباند [۲۸۴]. این چنین در الترغیب (۲۸۹/۱) آمده است.

[۲۷۸] صحیح. ابن خزیمة (۱۵۵۶، ۱۵۵۷). [۲۷۹] صحیح. ابوداوود (۶۶۴) آلبانی آن را صحیح دانسته است. [۲۸۰] مسلم (۴۳۰) ابوداوود (۶۶۱) احمد (۵/ ۱۰۱) ابن ماجه (۹۹۲) ابن خزیمة (۱۵۲۴). [۲۸۱] صحیح. ابوداوود (۶۶۱) ابن ماجه (۹۹۲) نگا: حدیث سابق. [۲۸۲] در اصل «و بخاری هم روایت نموده» آمده، که سهو است. [۲۸۳] بخاری (۷۱۷) مسلم (۴۳۶). [۲۸۴] صحیح. ابوداوود (۲۶۶۲) بخاری (۷۲۵) از انس به مانند آن.