حیات صحابه – جلد پنجم

قول پیامبر صبه مردی که دعا نمود و به ابوعیاش: خداوند را به اسم اعظمش سئوال نمودی

ابوداود، ترمذی - و آن را حسن دانسته -، ابن ماجه و ابن حبان در صحیحش از بریده سروایت نموده‏اند که: رسول خدا صاز مردی شنید که می‏گفت: «اللَّهُمَّ إنِّي أَسْأَلُك بِأَنِّي أَشْهَدُ أَنَّك أَنْتَ اللَّهُ لَا إلَهَ إلَّا أَنْتَ الْأَحَدُ الصَّمَدُ الَّذِي لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوًا أَحَدِ»، ترجمه: «بار خدایا، من از تو سئوال می‏کنم، به این که شهادت می‏دهم: تو خدا هستی و معبودی جز تو نیست، خداوند یکتا و بی‌نیاز، ذاتی که نه از کسی زاده شده و نه هم کسی از او زاده شده است، و برایش همتایی نیست». پیامبر صفرمود: «به درستی خداوند را به اسم اعظمش سئوال نمودی، اسمی که وقتی به آن سئوال شود می‏دهد، و وقتی به آن دعا گردد قبول می‏کند» [۷۷۸]. این را حاکم نیز روایت نموده، مگر این که وی گفته: «به درستی خداوند را به اسم اعظمش سئوال نمودی»، و گفته: به شرط بخاری و مسلم صحیح است. این چنین در الترغیب (۱۴۵/۳) آمده است. و این را هم چنان نسائی، چنانکه در اذکار النووی (ص۵۰۱) آمده، روایت کرده است.

ترمذی - که آن را حسن دانسته - از معاذ بن جبل سروایت نموده، که گفت: پیامبر صاز مردی شنید که میگوید: «يا ذالجلال والاكرام»، ترجمه: «ای صاحب عظمت و عزت»، فرمود: «از تو قبول شده، سئوال کن» [۷۷۹]. این چنین در الترغیب (۱۴۵/۳) آمده است.

احمد - لفظ هم از وی است - و ابن ماجه از انس بن مالک سروایت نموده‏اند که گفت: پیامبر صاز نزد ابوعیاش زیدبن صامت زرقی در حالی عبور نمود که وی نماز می گزارد، می‏گفت: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِأَنَّ لَكَ الْحَمْدَ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ يا حنان، يا مَنَّانُ يا بَدِيعُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ يَا ذَا الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ»، ترجمه: «بار خدایا، من از تو سئوال می‏کنم، به اینکه ستایش تو راست، معبود بر حقی جز تو نیست، ای بخشانده مهربان، ای منت گذارنده، ای آفریننده آسمان‏ها و زمین، ای صاحب عظمت و عزت»، رسول خدا صگفت: «به درستی خداوند را به اسم اعظمش سئوال نمودی، اسمی که وقتی به آن فراخوانده شود قبول می‏کند، و وقتی به آن سئوال شود می‏دهد» [۷۸۰]. این را ابوداود، نسائی، ابن حبان در صحیحش و حاکم روایت نموده‏اند، واین چهار تن افزوده‏اند: «يا حیى يا قيوم»، ترجمه: «ای زنده و ای قایم به ذات». و حاکم گفته: به شرط مسلم صحیح است، و حاکم در یکی از روایت‏هایش افزوده: «اسألك الجنة واعوذبك من النار»، ترجمه: «از تو جنت را می‏طلبم و به تو از آتش پناه می‏برم». این چنین در الترغیب (۱۴۶/۳) آمده است.

[۷۷۸] صحیح. ابوداوود (۱۴۹۳) حاکم و ترمذی (۳۴۷۱) و گفته: حسن غریب است. ابن ماجه (۳۸۵۷) آلبانی آن را صحیح دانسته است. [۷۷۹] ضعیف. ترمذی (۳۵۲۷) آلبانی آن را در ضعیف الترمذی (۷۰۶) و ضعیف الترغیب ضعیف دانسته است. همچنین احمد (۵/ ۲۳۶) ابن ابی شیبة (۱۰/ ۲۷۰). [۷۸۰] صحیح. ابن ماجه (۳۸۵۸) آلبانی می گوید: حسن صحیح است. احمد (۵/ ۳۴۹، ۳۶۰) ابوداوود (۱۴۹۵).