حیات صحابه – جلد چهارم

وصف صحابه از سخن گفتن پیامبر ص

بخاری از عایشه لروایت نموده که: پیامبر خدا صچنان سخن می‏گفت، که اگر شمارش گری آن را می‏شمرد، می‏توانست آن را بشمرد [۱۵۵۹]. و نزد وی همچنان از عایشه لروایت است که گفت: آیا تو را در شگفت نیندازم، ابوفلان آمد و در پهلوی حجره من نشست، و از پیامبر خدا صصحبت می‏کرد، و آن را به من می‏شنوانید، و من نماز می‏گزاردم، ولی قبل از این که نماز خود را تمام کنم برخاست، و اگر وی را در می‏یافتم، بر وی رد می‏نمودم که پیامبر خدا صچون شما شتابزده سخن نمی‏گفت [۱۵۶۰]. این را احمد، مسلم و ابوداود نیز روایت نموده‏اند، و در روایت ایشان آمده است: آیا تو را در مورد ابوهریره سدر تعجب نیندازم... و مانند آن را متذکر شده است. و نزد احمد از عایشه لروایت است که گفت: سخن پیامبر صواضح و روشن بود، و هرکس آن را می‏فهمید، و به شتاب حرف نمی‏زد [۱۵۶۱]. این را ابوداود هم روایت کرده است. و نزد ابویعلی از جابر یا ابن عمر شروایت است که گفت: در کلام پیامبر صسکون یا آرامش وجود داشت [۱۵۶۲]- [۱۵۶۳]. و نزد احمد از انس سروایت است که: وقتی پیامبرخدا صسخن می‏گفت آن را سه مرتبه تکرار می‏نمود، و وقتی نزد قومی می‏آمد، سه مرتبه بر آن‏ها سلام می‏داد [۱۵۶۴]. این را بخاری نیز روایت نموده است. و نزد احمد از ثمامه بن انس روایت است که: انس وقتی سخن می‏گفت، آن را سه مرتبه می‏گفت، و متذکر می‏گردید که پیامبر صوقتی سخن می‏گفت، آن را سه مرتبه می‏گفت، و سه بار اجازه می‏خواست. و نزد ترمذی از ثمامه از انس سروایت است که: پیامبر صوقتی سخن می‏گفت، همان کلمه را سه مرتبه تکرار می‏نمود، تا از وی دانسته شود [۱۵۶۵]. بعد از آن ترمذی گفته است: حسن، صحیح و غریب است. و نزد احمد از ابوهریره سروایت است که گفت: از پیامبر خدا صشنیدم که می‏گفت: «با کلام جامع مبعوث شدم، و به رعب نصرت داده شدم، و در حالی که در خواب بودم کلیدهای خزانه‏های زمین برای من آورده شد، و در دستم گذاشته شد» [۱۵۶۶].

این چنین این را بخاری روایت نموده است. و نزد ابن اسحاق از عبداللَّه بن سلام سروایت است که گفت: رسول خدا صوقتی که می‏نشست زیاد صحبت می‏نمود و چشم خود را به طرف آسمان بلند نمی‏کرد [۱۵۶۷]. این چنین این را ابوداود در کتاب الأدب از حدیث ابن اسحاق روایت نموده است. این چنین در البدایه (۴۰/۶ و ۴۱) آمده است.

[۱۵۵۹] بخاری (۳۵۶۷) ابوداوود (۳۶۵۴). [۱۵۶۰] بخاری (۳۵۶۸) مسلم (۲۴۹۳). [۱۵۶۱] صحیح. احمد (۶/ ۱۳۸) ابوداوود (۳۶۵۵) آلبانی آن را صحیح دانسته است. [۱۵۶۲] در نص «ترتیل أوترسیل» استعمال شده، که معانی وسیعی را در بر می‏گیرد، و در مجموع می‏توان گفت: سخن را آراسته، آشکار، بدون تکلف، زیبا و ساده می‏گفت. م. [۱۵۶۳] حسن. ابوداوود (۴۸۳۸) آلبانی آن را حسن دانسته است. [۱۵۶۴] احمد (۳/ ۲۱۳) بخاری (۹۵). [۱۵۶۵] صحیح. ترمذی (۳۶۴۰) آلبانی آن را صحیح دانسته است. [۱۵۶۶] صحیح. احمد (۲/ ۲۶۴، ۴۵۵) بخاری (۲۹۷۷). [۱۵۶۷] ضعیف. ابوداوود (۴۸۳۷) آلبانی آن را ضعیف دانسته است.