حیات صحابه – جلد چهارم

ترغیب على در امر به معروف و بیم دادن وى از ترک نهى از منکر

ابن ابی شیبه از علی سروایت نموده، که گفت: باید به معروف امر کنید، و از منکر نهی نمایید، و در امر خدا جدی و کوشا باشید، در غیر آن قومی بر شما غالب خواهند شد که شما را تعذیب کنند، و خداوند آن‏ها را تعذیب نماید. و نزد حارث آمده، که گفت: باید به معروف امر کنید، و از منکر نهی نمایید در غیر آن شریرهای‌تان بر شما مسلط می‏شوند، بعد از آن خوب‏های‌تان دعا می‏کنند و دعای‌شان قبول نمی‏شود. و نزد ابن ابی حاتم از علی سروایت است که: در خطبه خود گفت: ای مردم، کسانی که قبل از شما بودند، به سبب سوار شدن‌شان بر گناهان هلاک شدند، و آن‏ها را ربانیون و احبار [۱۶۱۷]نهی ننمودند، و هر باری که در گناهان و معاصی فرو می‏رفتند، و ربانیون احبار آن‏ها را نهی نمی‏کردند، عذاب آنان را فرا می‏گرفت، بنابراین قبل از این که مثل آنچه بر آن‏ها نازل شد بر شما نازل گردد به معروف امر کنید، از منکر نهی نمایید، و بدانید که امر به معروف و نهی از منکر رزقی را قطع نمی‏کند، و اجل را نزدیک نمی‏سازد [۱۶۱۸].

مسدد و بیهقی - که آن را صحیح دانسته - از علی سروایت نموده‏اند که گفت: جهاد سه گونه است: جهاد به دست، جهاد به زبان و جهاد به قلب، اولین جهادی که مغلوب می‏گردد [و از بین برده می‏شود] جهاد با دست است، بعد از آن جهاد زبان، بعد از آن جهاد قلب و وقتی که قلب معروف را نشناسد، و منکر را بد نبیند، واژگون گردیده، و معکوس گردانیده شده است. و نزد ابن ابی شیبه و ابونعیم و نصر در الحجة از علی سروایت است که گفت: اولین جهادی را که ازدست می‏دهید، جهاد با دست‏های‌تان است، بعد از آن جهاد به قلب‏های‌تان است، و هر قلبی که معروف را نشناسد، و منکر را بد نبیند، معکوس و واژگون گردیده است، چنان که توشه دان واژگون می‏گردد و آنچه در آن است فرو می‏ریزد [۱۶۱۹].

[۱۶۱۷] ربانیون و احبار همان علمای یهوداند. [۱۶۱۸] این چنین در الکنز (۱۳۹/۲) آمده است. [۱۶۱۹] این چنین در الکنز (۱۳۹/۲) آمده است.