فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۲۲۵] حکم سفر بقصد زیارت قبر پیامبر ج

س: بعضی از مردم به نیت زیارت قبر پیامبر ج به مدینه منوره می‌روند، حکم این عمل چیست؟

ج: با این نیت (سفر به مدینه) درست نیست، البته سفر به مدینه منوره به نیت نماز خواندن در مسجد پیامبر ج جایز است؛ چرا که این مسجد یکی از سه مسجدی است که مسافرت به آن درست و نماز خواندن در آن هزار برابر افضل از مساجد دیگر است؛ جز مسجد الحرام. روایت است که مسافرت (بار سفر بستن) به سه مسجد جایز است:

۱- مسجد الحرام (خانه کعبه). ۲- مسجد النبی. ۳- مسجد الاقصی.

لذا رفتن به سایر مکآن‌‌ها و قبرستآن‌ها، به نیت نماز خواندن یا تبرک جستن یا عبادت کردن در آن‌جا درست نیست. هدف از دستور پیامبر ج به زیارت قبور، بیاد آوردن آخرت است و این مسئله (ذکرآخرت) در زیارت قبرستآن‌‌های محل سکونت هم حاصل می‌شود. بدیهی است که هیچ روستایی خالی از قبرستان نیست. لذا زیارت همان قبرستان نیز انسان را به یاد آخرت می‌اندازد و مردگان هم از دعا بهره‌مند می‌شوند.

اما در مورد قبر پیامبر باید دانست از این‌که قبر پیامبر ج، را عیدگاه و محل تجمع قرار دهیم، پیامبر ج ما را نهی کرده است. یعنی: همان ‌طور که عید در هر سال تکرار می‌شود، زیارت قبر پیامبر‌ ج تکرار نشود. پیامبر ج فرموده است: «لَا تَجْعَلُوا بُيُوتَكُمْ قُبُورًا وَلَا تَجْعَلُوا قَبْرِي عِيدًا وَصَلُّوا عَلَيَّ فَإِنَّ صَلَاتَكُمْ تَبْلُغُنِي حَيْثُ كُنْتُمْ» .«خانه‌‌های تان را قبرستان نسازید و قبر مرا عیدگاه و محل تجمع قرار ندهید و به من درود بفرستید؛ زیرا درود شما هرجا باشید به من می‌رسد».

پیامبر ج فرموده است: «مَا مِنْ أَحَدٍ يُسَلِّمُ عَلَيَّ إِلَّا رَدَّ اللَّـهُ عَلَيَّ رُوحِي حَتَّى أَرُدَّ عَلَيْهِ السَّلَامَ» . «هر مسلمانی که بر من سلام بفرستد الله تعالى روحم را به من بر می‌گرداند تا جواب سلام او را بدهم» [۳۸۰]. این روایت، سلام فرد دور و نزدیک هر دو را شامل می‌شود.

اما احادیثی که درباره‌ی فضیلت قبر پیامبر ج آمده است، ضعیف یا موضوع هستند. از جمله روایت: «مَنْ زَارَنِى بَعْدَ مَوْتِى فَكَأَنَّمَا زَارَنِى فِى حَيَاتِى». «کسی که مرا بعد از مرگم زیارت کند، گویا مرا در زمان حیاتم زیارت کرده است» [۳۸۱].

و روایت «مَنْ زَارَ قَبْرِي»«کسی که قبر مرا زیارت کند» یا «مَن زَارَنِي كُنتُ له شفيعًا أو شهيدًا». «کسی که مرا زیارت کند، من شفاعت کننده و گواه او هستم» [۳۸۲].

و روایت: «مَنْ زَارَ قَبْرِى وَجَبَتْ لَهُ شَفَاعَتِى». «کسی که قبر مرا زیارت کند شفاعت من بر او واجب می‌شود» [۳۸۳].

و روایت «من حَجَّ ولم يَزُرنِي فَقَد جَفَانِي». «کسی که حج کند و مرا زیارت نکند به من ستم روا داشته است». [۳۸۴] همه این احادیث باطل و هیچ اصل و اساسی ندارند.

علما بطلان این احادیث را در کتاب‌‌ها زیر شرح داده‌اند:

الف: رد شیخ الاسلام ابن تیمیه بر اخنائی.

ب: رد ابن عبدالهادی بر سبکی و رد الوسی بر نب‌هانی.

نباید فریب کسانی را خورد که این احادیث را ترجمه و پخش می‌کنند. شایان ذکر است عدم زیارت قبر پیامبر از قدر و منزلت ایشان نمی‌کاهد؛ چرا که محبت پیامبر ج در قلب پیروانش می‌باشد. دوری و بعد مسافت از قبر پیامبر ج این محبت را کم نمی‌کند.

شیخ ابن جبرین – قتاوی فی التوحید، ص (۲۳-۲۵)

[۳۸۰] مسند امام احمد ج۲ ص۵۲۷ ابوداود شماره۲۰۴۱ طبرانی در الاوسط ۳۰۹۲ بیهقی در الکبری ۳۰۹۲ ابن حجر در الفتح ج۶ص۴۸۸ گفته است. روایان این حدیث ثقه هستند. آلبانی آن را در صحیح ابن داود ش۱۷۹۵ حسن قرار داده است. مجموع الفتاوی ج۱ص۲۳۳و۲۳۴ الصارم المنکی ص۲۰۳. [۳۸۱] دار قطنی ج۲ص ۲۷۸ بیهقی در الکبری ص۱۰۰۵۴ ابن عدی در الکامل ج۲ص۳۸۲ سلسلة الضعیفة (۴۷)، (۱۰۲۱) [۳۸۲] الطیالسی در مسند ص ۶۵ش۱۳۲۲ بیهقی در الکبری ج۵ص۲۴۵ش -۱۰۰۵۳ ارواءالغلیل ۱۱۲۷. [۳۸۳] دارقطنی ج۲ص۲۷۸ ابن عدی در الکامل ج۶ش۳۵۱ بیهقی درالشعب ش۴۱۵۹ . [۳۸۴] ابن عدی در الکامل ج۷ص۱۴- الضعیفه ش/۴۵.