فتاوای علمای حرمین در مورد مسائل فقهی معاصر

[۸۳] حکم دور کردن مو از بدن زن

س: ما می‌دانیم که خداوند متعال راضی نیست که انسان آفرینش و خلقت او را تغییر دهد. شیطان به انسان امر می‌کند که خلقت و آفرینش الهی را تغییر دهد.

از پیامبر ج روایت است که فرمود: «لَعَنَ الْـوَاصِلَةَ وَالْـمُسْتَوْصِلَةَ وَالنَّامِصَةَ وَالْـمُتَنَمِّصَةَ وَالْـوَاشِمَةَ وَالْـمُسْتَوْشِمَةَ» [۲۰۰۳] «لعنت خدا بر زنی باد که مو پیوند می‌زند و لعنت خدا بر زنی باد که از دیگران می‌خواهد مو‌های او را پیوند بزنند و لعنت خدا بر زنی باد که ابرو را می‌کند و لعنت خدا بر زنی باد که خالکوبی می‌کند» در آخر حدیث آمده: «الْـمُغَيِّرَاتِ خَلْقَ اللَّـهِ» «همان کسانی که آفرینش الهی را تغییر می‌دهند».

این را می‌دانم که بعضی از انواع تغییر، پسندیده هستند و به آن تشویق شده است، و آن اموری است که فطری هستند از آن جمله: ختنه کردن، گرفتن موی سبیل، تراشیدن موی زیر ناف، و گرفتن موی زیر بغل، کوتاه کردن ناخن. به ما اجازه داده شده که در گرفتن موی زایدِ بدن تا چهل روز تأخیر کنیم و بیش از چهل روز اجازه نداریم. در مواردی شریعت اسلام تغییر و یا گرفتن بعضی از چیز‌ها را اجازه نداده است؛ زیرا کار‌های خوبی نیستند و انجام دهنده آن لعنت شده است، مانند مواردی که در بالا ذکر شد. اما چیز‌هایی باقی می‌ماند که مشتبه هستند (و در مورد آن امر و یا نهی نیامده است) مانند: دور کردن مو‌های زایدِ ساعد و ساق پا، آیا دور کردن آن تغییر آفرینش خدا ست و یا خیر؟ و در نتیجه نباید آن را دور کرد یا از امور مشتبهی است که حرمت و یا اباحت آن روشن نیست؟ و در نتیجه نباید دور شود تا دیانت و اعتقاد ما خدشه دار نشود؟ یا از اموری است که پیامبر ج در مورد آن سکوت کرده و ما اجازه داریم که آن را دور کنیم؟ یا در مورد آن دلیلی باشد که بنده از آن اطلاع ندارم و در آن به نهی یا اباحت تصریح شده است؟ شنیده ام که می‌گویند می‌توان با کوتاه کردن یا تراشیدن، این مو‌ها را دور کرد تا اینگونه دست به تغییر نزده باشیم، اما می‌خواهم قضیه را با دلیل بدانم؟

ج: در حقیقت خود سؤال، در بر گیرنده‌ی جواب هست؛ چون اگر کسی بخواهد با احتمالات بیشتری به این سؤال پاسخ دهد که خود سؤال کننده ذکر کرده نمی‌تواند.

به بعضی از انواع تغییر امر شده مانند گرفتن ناخن، موی زاید، و بعضی از انواع، که شریعت نهی نموده، مانند: گرفتن ابرو و جدا کردن دندآن‌‌ها از یکدیگر و خالکوبی و امثال آن، در مورد بعضی از انواع، مانند دور کردن مو‌های ساق پا و ساعد و کف دست سکوت شده است، که در این مورد اخیر، احتمالاتی که در سؤال ذکر شده وجود دارد. باید دانست که اصلِ تغییر، حرام است؛ چون از اوامر شیطان می‌باشد، بنابراین باید آن را ترک داد و از آن دوری گزید.

یا می‌گوئیم: شریعت در این مورد سکوت کرده است؛ زیرا وقتی که شریعت، گرفتن چیز‌هایی را ممنوع کرده و به دور کردن چیزهائی دستور داده و در مورد بعضی سکوت کرده است، این دلالت می‌کند که دور کردن مو‌های ساق و...اشکالی ندارد، چون اگر ممنوع می‌بود پیامبر ج به آن اشاره می‌کرد. وقتی که چیزی ممنوع می‌شود، بدین معناست که غیر از آن جایز نیست.

اما تردیدی نیست که احتیاط در آن است که این کار انجام نشود، مگر اینکه بدن زن را زشت و نازیبا جلوه دهد، مانند: اینکه دستهایش مانند دست مرد (پر مو) باشد یا پاهایش مانند پا‌های مرد (پر مو) باشد، که شوهر، نپسندد. در این صورت تردیدی نیست که دور کردن آن جایز است، می‌توان آن را کوتاه کند یا با پماد مو بر، از بین ببرد بدون آن که اشکالی داشته باشد. والله اعلم.

شیخ ابن عثیمین- نور علی الدرب (ص ۴۷، ۴۸).

[۲۰۰۳] بخاری (۴۸۸۶) و أطرافه عنده. مسلم (۲۱۲۲-۲۱۲۵).